مقاله پژوهشی
اقتصاد پولی-اقتصاد مالی
فرشید احمدی فارسانی؛ عبدالناصر درخشان؛ علیرضا آبرود
چکیده
مطالعه حاضر تأثیر کیفیت حکمرانی را بر توسعه بخش مالی با استفاده از مجموعه داده‌های تجربی منتخبی از کشور خاورمیانه برای دوره 1996-2022 را بررسی می‌کند. برای این منظور، شاخص کل کیفیت حکمرانی و شش بٌعد شاخص کیفیت حکمرانی (ابعاد مسئولیت‌پذیری، ثبات سیاسی و عدم وجود خشونت/تروریسم، کارایی دولت، کیفیت نظارتی، کنترل فساد، حاکمیت قانون) بر توسعه ...
بیشتر
مطالعه حاضر تأثیر کیفیت حکمرانی را بر توسعه بخش مالی با استفاده از مجموعه داده‌های تجربی منتخبی از کشور خاورمیانه برای دوره 1996-2022 را بررسی می‌کند. برای این منظور، شاخص کل کیفیت حکمرانی و شش بٌعد شاخص کیفیت حکمرانی (ابعاد مسئولیت‌پذیری، ثبات سیاسی و عدم وجود خشونت/تروریسم، کارایی دولت، کیفیت نظارتی، کنترل فساد، حاکمیت قانون) بر توسعه بخش مالی با رویکرد رگرسیون پانل کوانتایل برآورد میشود. دلیل بکارگیری این تکنیک مبتنی بر این استدلال است که تأثیر کیفیت حکمرانی مشروط به سطح موجود توسعه مالی است و سیاست‌های توسعه مالی حاکمیتی برای مؤثر بودن، باید در کشورهای دارای سطح پایین، متوسط و متفاوت تنظیم شوند. برآورد تجربی بر اساس رگرسیون کوانتایل نشان داد که شاخص کیفیت حکمرانی کل و ابعاد مختلف آن اثرات مثبت و قابل توجهی در اکثر کوانتایل‌ها دارد. بعلاوه، در بیشتر موارد، تأثیر کیفیت حکمرانی از نظر بزرگی در چندک‌های بالای بیشتر است. یافته‌های تجربی این مطالعه نشان می‌دهد که تفاوت‌ها در بهبود نهادهای حاکمیتی دلیل تفاوت‌های بین کشورها از نظر توسعه بخش مالی را توضیح می‌دهد. بر اساس نتایج مستخرج از یافته‌ها؛ پیشنهاد می‌گردد تا مقامات با توسعه شهرنشینی و تسهیل ورود به دهکده جهانی، مقدمات توسعه سیستم‌های مالی را فراهم کنند
مقاله پژوهشی
اقتصاد رشد و توسعه
سمیرا متقی؛ نسرین منصوری؛ علیرضا آبرود
چکیده
ایجاد شرایط لازم در جهت ارتقای رشد اقتصادی مستمر و باثبات، یکی از اهداف کلان اقتصادی کشورها است. آزادی اقتصادی یکی از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی به شمار می‌آید که از طریق آزادی تجاری، حذف موانع غیرضروری دولتی، حق مالکیت می‌تواند موجب انگیزه برای سرمایه‌گذاری، ارتقای سطح مهارت‌ها و انتقال فناوری شده و زمینه‌ساز توسعه فعالیت‌های ...
بیشتر
ایجاد شرایط لازم در جهت ارتقای رشد اقتصادی مستمر و باثبات، یکی از اهداف کلان اقتصادی کشورها است. آزادی اقتصادی یکی از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی به شمار می‌آید که از طریق آزادی تجاری، حذف موانع غیرضروری دولتی، حق مالکیت می‌تواند موجب انگیزه برای سرمایه‌گذاری، ارتقای سطح مهارت‌ها و انتقال فناوری شده و زمینه‌ساز توسعه فعالیت‌های مولد گردد؛ لذا هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب توسعه‌یافته (OECD) و کشورهای درحال‌توسعه (منتخب منا) در دوره زمانی 1998-2022 و با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته است.نتایج تحقیق حاکی از این است میان تورم با رشد اقتصادی در دو گروه کشور موردمطالعه رابطه معکوس و معناداری وجود دارد؛ درحالی‌که رابطه بین آزادی اقتصادی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، درجه باز بودن تجاری، رشد دوره قبل و هزینه‌های دولتی بر روی رشد اقتصادی در دو گروه کشور مورد بررسی، مستقیم و معنادار بوده است. ازآنجایی‌که آزادی اقتصادی بیشترین تأثیر را بر رشد دارد می‌توان اذعان داشت که بهبود آزادی اقتصادی موجب انگیزه برای انواع سرمایه‌گذاری‌ها، انباشت مهارت‌ها و همچنین انتقال فناوری و استفاده کارآمد از سرمایه‌گذاری‌ها و افزایش قدرت و رقابت‌پذیری و در نتیجه موجب تحقق رشد اقتصادی باثبات خواهد شد.
مقاله پژوهشی
داده ستاده
پرویز رستم زاده؛ معصومه محمدی؛ زینب یادگار
چکیده
یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده اقتصاد هر کشوری از جمله ایران، بخش صنعت می‌باشد که از زیر بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. تحریم‌های نفتی اعمال شده علیه ایران، به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم، بخش صنعت را به دلیل نقش مهمی که در رشد و توسعه اقتصادی ایفا می‌کند هدف قرار داده‌اند. در پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر تحریم‌های نفتی و برجام ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده اقتصاد هر کشوری از جمله ایران، بخش صنعت می‌باشد که از زیر بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. تحریم‌های نفتی اعمال شده علیه ایران، به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم، بخش صنعت را به دلیل نقش مهمی که در رشد و توسعه اقتصادی ایفا می‌کند هدف قرار داده‌اند. در پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر تحریم‌های نفتی و برجام بر جایگاه بخش صنعت و زیر بخش‌های صنعتی در اقتصاد ایران، به ترتیب با به کارگیری نظریه شبکه‌های پیچیده، سه شبکه 9 بخشی شامل بخش صنعت، مربوط به قبل از اعمال تحریم‌های نفتی (سال 1380)، بعد از اعمال تحریم‌های نفتی (سال 1390) و پس از امضای برجام (سال 1395) تشکیل و سپس سه شبکه 49 بخشی شامل زیر بخش‌های صنعتی، مربوط به قبل از اعمال تحریم‌های نفتی، بعد از اعمال تحریم‌های نفتی و پس از امضای برجام در نظر گرفته میشود. در این پژوهش با استفاده از معیارهای مرکزیت رویکردی ارائه می‌گردد تا تأثیر تحریم‌ها و برجام بر جایگاه ارتباطات بخش صنعت و زیر بخش‌های آن با سایر بخش‌ها در اقتصاد ایران مشخص شود. مطابق با نتایج به دست آمده تحریم‌ها و برجام تأثیر قابل توجهی بر جایگاه بخش صنعت نداشته است. علاوه بر این، یافته‌ها نشان می‌دهد تأثیر تحریم‌ها و برجام بر زیر بخش‌های صنعتی یکسان نمی‌باشد. مهم‌ترین و اساسی‌ترین بخش صنعتی ایران در هر سه سال مورد بررسی بخش تولید مواد غذایی و آشامیدنی می‌باشد که اهمیت آن در شبکه اقتصادی پس از اعمال تحریم‌ها کاهش و پس از امضای برجام افزایش یافته است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد سلامت
آتنا سلمان پور احمدی؛ محمد رضا آرمان مهر؛ سیدمحمد حسن حسینی؛ سعید راسخی
چکیده
رخه عمر محصول نشانگر دوره زمانی از معرفی محصول تا افول آن می باشد و شناسایی آن برای هر شرکت تولیدی اهمیت دارد. چرا که با شناخت این چرخه و رفتار متغیرهای موثر در هر دوره، شرکت می‌تواند ضمن افزایش تولید و فروش محصول، زمان افول محصول را نیز به تاخیر بیاندازد. هدف اصلی پژوهش حاضر، مدل‌سازی پویای رقابت پذیری و افزایش میزان تولید و فروش محصولات ...
بیشتر
رخه عمر محصول نشانگر دوره زمانی از معرفی محصول تا افول آن می باشد و شناسایی آن برای هر شرکت تولیدی اهمیت دارد. چرا که با شناخت این چرخه و رفتار متغیرهای موثر در هر دوره، شرکت می‌تواند ضمن افزایش تولید و فروش محصول، زمان افول محصول را نیز به تاخیر بیاندازد. هدف اصلی پژوهش حاضر، مدل‌سازی پویای رقابت پذیری و افزایش میزان تولید و فروش محصولات شرکت‌های دارویی در چارچوب چرخه عمر می باشد. برای این منظور از رویکرد ترکیبی پویایی شناسی سیستم و اقتصادسنجی استفاده می کند و دو عامل مهم در رقابت پذیری تولید دارو یعنی شبکه توزیع پایدار و کیفیت تولید بررسی شده است. با توجه به مصرف بالای آنتی بیوتیک در ایران، در این پژوهش، داروی آموکسی سیلین شرکت فارابی انتخاب شده و شبیه سازی برای دوره زمانی 1408-1381 انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد: اولاً، میزان دسترسی مصرف کننده، پوشش جغرافیایی دارو، وکیفیت دارو بر چرخه عمر محصول تاثیر مثبت دارند. ثانیاً، تاثیر این عوامل در مرحله بلوغ و همچنین در مرحله افول محصول بیشتر است. با توجه به اینکه به نظر می رسد آموکسی سیلین به مرحله افول خود رسیده است، به شرکت فارابی پیشنهاد می شود با اتخاذ سیاست های ارتقای کیفیت توزیع و کیفیت تولید دارو، دوره عمر محصول و فروش آن را در سطح مطلوبی نگه دارند
مقاله پژوهشی
اقتصاد توسعه
حمیدرضا ارباب
چکیده
در سال‌های اخیر، انتشار CO2 به یک نگرانی سراسری تبدیل شده و ازدیاد جمعیت، توسعه اقتصادی سریع و صنعتی‌شدن به آن دامن زده است. کشورهای منطقه منا نیز به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده سوخت‌های فسیلی در جهان و مشارکت عظیم در تغییرات آب‌وهوایی همواره موردتوجه بوده‌اند. از این رو، مطالعه حاضر کرده تا تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، انتشار CO2 به یک نگرانی سراسری تبدیل شده و ازدیاد جمعیت، توسعه اقتصادی سریع و صنعتی‌شدن به آن دامن زده است. کشورهای منطقه منا نیز به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده سوخت‌های فسیلی در جهان و مشارکت عظیم در تغییرات آب‌وهوایی همواره موردتوجه بوده‌اند. از این رو، مطالعه حاضر کرده تا تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر انتشار CO2 در کشورهای عضو منا را موردبررسی قرار دهد. برای دستیابی به این هدف؛ داده‌های پانل سالانه از سال 1990 تا 2023 برای 19 کشور عضو منطقه منا جمع‌آوری شد. متغیرهای اصلی میزان سرانه انتشارCO₂ (وابسته)، نرخ شهرنشینی؛ کشاورزی؛ مصرف انرژی تجدیدپذیر؛ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی؛ سرانه مصرف اینترنت به عنوان جایگزینی برای فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ تولید ناخالص داخلی و مجذور آن بودند که تمامی آن‌ها از بانک جهانی استخراج شدند. با توجه به اثرگذاری وقفه متغیر وابسته بر انتشار مجدد CO₂، روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) به کار گرفته شد. نتایج آزمون هانسن و سارگان در هر دو برآوردگرDifference GMM وSystem GMM ؛ اعتبار ابزارها را تأیید کردند. نتایج اصلی نشان داد که متغیرهای منتخب کلان اقتصادی تأثیر قابل توجهی بر انتشار CO₂ دارند. افزایش شهرنشینی، کشاورزی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی،GDP ، (مصرف انرژی تجدیدپذیر) منجر به افزایش (کاهش) انتشار CO₂ می‌شوند. همچنین، رابطه بین GDP و انتشار CO₂ به صورت غیرخطی و معکوس تأیید شد (معکوس منحنی U شکل).
مقاله پژوهشی
اقتصاد رشد و توسعه
رمضانعلی عرشیان؛ کریم امامی؛ کامبیز پیکارجو
چکیده
در مطالعه حاضر به بررسی اثرات آستانه‌ای نقش حاکمیتی دولت در رابطه مابین کسری مالی و سیاست‌های مالیاتی با شاخص رشد و رفاه اقتصادی طی سال‌های 1400-1365 و بکارگیری رویکرد آستانه‌ای انتقال ملایم (STAR) پرداخته شد. نتایج قسمت غیرخطی مدل، وجود رابطه مثبت متغیرهای درآمدهای مالیاتی و قیمت نفت با شاخص رشد و رفاه اقتصادی را نشان می‌دهد. همچنین ...
بیشتر
در مطالعه حاضر به بررسی اثرات آستانه‌ای نقش حاکمیتی دولت در رابطه مابین کسری مالی و سیاست‌های مالیاتی با شاخص رشد و رفاه اقتصادی طی سال‌های 1400-1365 و بکارگیری رویکرد آستانه‌ای انتقال ملایم (STAR) پرداخته شد. نتایج قسمت غیرخطی مدل، وجود رابطه مثبت متغیرهای درآمدهای مالیاتی و قیمت نفت با شاخص رشد و رفاه اقتصادی را نشان می‌دهد. همچنین متغیرهای اندازه دولت، کسری مالی، نرخ ارز و تورم به ترتیب منجر به کاهش7 درصدی، 17 درصدی، 25 درصدی و 17 درصدی رشد و رفاه اقتصادی می‌شوند. به دلیل آنکه رابطه مالی عامل اساسی در انتقال بی ثباتی قیمت نفت به سایر بخش‌های اقتصاد محسوب میشود، انضباط مالی تنها راهکار مواجهه عاقلانه با کسری مالی و ناپایداری ارزی و مالی است. به همین جهت واکسینه کردن اقتصاد در برابر بی ثباتی درآمدهای نفتی از طریق قطع ارتباط مخارج جاری دولت با درآمد نفت امری ضروری است. همچنین لازم است در خصوص نحوه هزینه کرد درآمدهای نفتی قوانین موجود در خصوص ذخیره بخشی از درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی با ضمانت اجرایی بیشتری انجام شود. همچنین پیشنهاد می شود که دولت با کوچک کردن بدنه خود فضا را برای بخش خصوصی و سرمایه گذاری خارجی فراهم سازد، با ورود سرمایه گذاری مستقیم خارجی و توسعه بازارهای مالی، درآمد ارزی دولت افزایش یافته و در نتیجه با رشد درآمدهای ارزی دولت، ارزش پول ملی نیز افزایش می یابد که می‌تواند در رشد و رفاه اقتصادی کشور موثر واقع گردد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد توسعه
رضا رحمتی؛ یاور عزیزی
چکیده
از مهم ترین مباحثی که پیرامون توسعه مطرح میشود ارتباط بین کنشگر فردی و دولت در راستای ارتقای جامعه و رسیدن به توسعه است. افراد به موجب کارویژه تحرک اجتماعی، نقش بسیاری در روند کارکرد دولت دارند و میتوانند نقش عمیقی در روند توسعه بازی کنند .یکی از ویژگیهای نظام رانتیر، تبدیل کردن نظام اجتماعی به یک سیستم رانتی است. در رفت وآمد بین سیستم ...
بیشتر
از مهم ترین مباحثی که پیرامون توسعه مطرح میشود ارتباط بین کنشگر فردی و دولت در راستای ارتقای جامعه و رسیدن به توسعه است. افراد به موجب کارویژه تحرک اجتماعی، نقش بسیاری در روند کارکرد دولت دارند و میتوانند نقش عمیقی در روند توسعه بازی کنند .یکی از ویژگیهای نظام رانتیر، تبدیل کردن نظام اجتماعی به یک سیستم رانتی است. در رفت وآمد بین سیستم سیاسی و اجتماعی، خلق و خوهای ناشی از رانت بر روی عملکردهای متقابل دولت-جامعه تاثیر میگذارد. این ارتباط و تاثیرگذاریها در جوامع رانتیر که اقتصاد برپایه یک موهبت الهی می‌باشد بیشتر است؛ برای مثال دولتهای رانتیر خاورمیانه ای که اقتصادشان پیرامون نفت تنفس می‌کند که در آن‌ها روند شکل گیری خلق وخوهای اجتماعی به دو دوره پیشانفتی و پسانفتی تقسیم میشود، کیفیت خلق و خوهای فردی و اجتماعی نیز بر پایه نظام آبیاری-کشاورزی ( پیشانفتی ) و برپایه اعتیاد نفتی (پسانفتی) تقسیم بندی شده است. برای نمونه، ایران به عنوان کشور نفتی که اتفاقا از ویژگی های یک دولت رانتیر نیز برخوردار است، به واسطه نقش تعیین کننده نفت قابل تحلیل است.
