مرضیه اسفندیاری؛ احمد وندکی
چکیده
بنا به آمار نرخ اشتغال استانها، پراکندگی منطقهای قابلتوجهی بین مناطق مختلف وجود دارد. با وجود اینکه امروزه رشد اشتغال مناطق، از جنبههای مختلف بیش از گذشته موردتوجه محققان و سیاستگذاران قرارگرفته است، تحقیقات تجربی اندکی درزمینه ارتباط بین تنوع و تخصص R&D و رشد اشتغال مناطق انجامشده است. ازاینرو این مطالعه به بررسی ...
بیشتر
بنا به آمار نرخ اشتغال استانها، پراکندگی منطقهای قابلتوجهی بین مناطق مختلف وجود دارد. با وجود اینکه امروزه رشد اشتغال مناطق، از جنبههای مختلف بیش از گذشته موردتوجه محققان و سیاستگذاران قرارگرفته است، تحقیقات تجربی اندکی درزمینه ارتباط بین تنوع و تخصص R&D و رشد اشتغال مناطق انجامشده است. ازاینرو این مطالعه به بررسی اثرات فضایی تنوع و تخصص R&D بر رشد اشتغال در استانهای ایران طی سالهای 1384 تا 1394 پرداخته است. برای این منظور ابتدا تنوع و تخصص R&D در استانهای ایران اندازهگیری و سپس با استفاده از مدل اقتصادسنجی فضایی اثرات این شاخصها بر رشد اشتغال در استانهای ایران برآورد شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که سهم شاغلان بخش خدمات، تخصص و تنوع مرتبط و غیر مرتبط تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اشتغال دارد؛ بهطوریکه تأثیر تخصص از تنوع غیر مرتبط بیشتر و اثر تنوع غیر مرتبط بیش از تنوع مرتبط است. در حقیقت یافتههای حاصل از این مطالعه فرضیه جکوبز را برای استانهای ایران تأیید میکند. همچنین رابطه بین تخصص اقتصادی و رشد اشتغال بهصورت U معکوس است، که نشان میدهد با افزایش تخصص R&D رشد اشتغال استانی افزایشیافته ولیکن در سطوح بالاتر، تخصص به کاهش رشد اشتغال میانجامد؛ به طوری که بهرهوری افزایشیافته و جایگزین رشد اشتغال میشود. بهاینترتیب فرضیه مارشال در محدودهای از شاخص تخصص R&D تأیید میشود. محاسبه اثرات مستقیم و غیرمستقیم نشان میدهد که افزایش تخصص R&D در یک منطقه بر رشد اشتغال همان منطقه تأثیر دارد؛ ولی اثر معنیداری بر رشد اشتغال مناطق همجوار ایجاد نمیکند. همچنین افزایش شاخص تنوع غیر مرتبط در هر منطقه منجر به رشد اشتغال همان منطقه میشود؛ اما افزایش شاخص تنوع مرتبط در مناطق همسایگی به کاهش رشد اشتغال منطقه میزبان میانجامد.