محمد علی شعبانی؛ علی اکبر ناجی میدانی؛ محمود هوشمند؛ محمد قربانی
چکیده
چکیده
یکی از محورهای برنامه‌های توسعه اقتصادی در ایران، گرایش از برنامه‌ریزی بخشی به سمت برنامه‌ریزی منطقه‌ای است و هدف این گرایش، تخصیص منابع و فعالیت‌ها به هر نقطه بر مبنای استعدادها و ویژگی‌های خاص آن و کاهش شکاف رشد اقتصادی بین مناطق مختلف کشور است. بر این اساس، مطالعاتی در زمینه شناخت وضع موجود این مناطق، روند آن در آینده ...
بیشتر
چکیده
یکی از محورهای برنامه‌های توسعه اقتصادی در ایران، گرایش از برنامه‌ریزی بخشی به سمت برنامه‌ریزی منطقه‌ای است و هدف این گرایش، تخصیص منابع و فعالیت‌ها به هر نقطه بر مبنای استعدادها و ویژگی‌های خاص آن و کاهش شکاف رشد اقتصادی بین مناطق مختلف کشور است. بر این اساس، مطالعاتی در زمینه شناخت وضع موجود این مناطق، روند آن در آینده و شناسایی عوامل مؤثر در رشد اقتصادی هر منطقه می‌تواند برای برنامه‌ریزان اقتصادی و منطقه‌ای در تنظیم برنامه‌های توسعه اقتصادی سودمند باشد. هدف این مقاله بررسی اثرات سرریز فضایی شهرنشینی بر رشد اقتصادی استان‌های کشور و همچنین نقش شهرنشینی بر سرعت همگرایی استان‌هاست. برای این منظور، ابتدا همگرایی (بتا) رشد اقتصادی استان‌های ایران در طی سالهای 2005 تا 2017 با استفاده از مدل پانل فضایی برآورد شده، سپس به نقش شهرنشینی در سرعت همگرایی استان‌ها پرداخته شده است. نتایج به دست آمده در این پژوهش، نشان می‌دهد با توجه به اینکه رشد اقتصادی استان‌های کشور دارای اثرات فضایی و مکانی بوده و رشد هر استان متأثر از استان‌های مجاور نیز است. ازاین‌رو همگرایی فضایی از نوع بتا بین استان‌های کشور تأیید می‌شود. همچنین شهرنشینی یکی از متغیرهای مؤثر بر رشد اقتصادی استان‌ها است و اثر فضایی آن به لحاظ آماری معنی‌دار بوده و باعث افزایش سرعت همگرایی اقتصادی استان‌ها می‌شود.
محمد علی فیض پور؛ فاطمه آسایش
چکیده
چکیده
در ادبیات اقتصاد شهری –که در ایران نیز سابقه چندانی ندارد- نشان داده شده که عملکرد شهرها به ساختار آن‌ها بستگی داشته و به عبارتی بین عملکرد شهر و ساختار آن رابطه معنی‌داری برقرار است. بر این اساس و با وجود چنین رابطه‌ای می‌توان عملکرد آینده شهرها را بر اساس تغییرات ساختاری آن‌ها پیش‌بینی نمود. ازاین‌رو، این پژوهش با هدف ...
بیشتر
چکیده
در ادبیات اقتصاد شهری –که در ایران نیز سابقه چندانی ندارد- نشان داده شده که عملکرد شهرها به ساختار آن‌ها بستگی داشته و به عبارتی بین عملکرد شهر و ساختار آن رابطه معنی‌داری برقرار است. بر این اساس و با وجود چنین رابطه‌ای می‌توان عملکرد آینده شهرها را بر اساس تغییرات ساختاری آن‌ها پیش‌بینی نمود. ازاین‌رو، این پژوهش با هدف بررسی روند تغییرات ساختاری شهرهای ایران و نیز تمایزات منطقه‌ای نظام شهری و بر اساس جایگاه نخست شهری طراحی شده است. برای دستیابی به این هدف، از شاخص‌های نخست شهری، دو شهر، چهار شهر گینزبرگ، چهار شهر مهتا، موماو و الوصابی، تمرکز هرفیندال، عدم تمرکز هندرسون، آنتروپی و تسلط شهری موسوی استفاده شده و داد‌ه‌های این مطالعه از سرشماری سالهای 1355 تا 1395 استخراج شده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که پدیده نخست شهری در نظام شهری ایران در همه این دوران وجود داشته و شاخص‌های نخست شهری در این سال‌ها، حرکت به سمت تعادل بیشتر در نظام شهری کشور را نشان می‌دهد. بااین‌وجود، میزان نخست شهری طی سالهای موردبررسی کاهش داشته و روند کاهش در شاخص‌های موردبررسی، همسو با یکدیگر است. بااین‌وجود و با توجه به شواهد موجود، نتایج به دست آمده نشان‌دهنده ایجاد نخست شهرها در نظام شهری ایران به جای یک نخست شهر است. همچنین بر اساس نتایج این مطالعه، اکثریت شاخص‌های موردبررسی تا سال 1385 نشان می‌دهد بالاترین و پایین‌ترین میزان نخست شهری به ترتیب در استان‌های تهران و مازندران بوده و از این سال به بعد، استان قم به‌عنوان استان با بالاترین نخست شهری در نظام شهری ایران پدید آمده است. بر این اساس، می‌توان انتظار داشت که تغییر در ساختار نظام شهری ایران زمینه را برای تغییرات عملکردی آینده در آن‌ها فراهم نماید.
