مقالات پژوهشی
آزاده رمضانی؛ محمود هوشمند؛ مصطفی سلیمی فر
چکیده
صنعت گردشگری در راستای تأمین منابع مادی برای کشورها، امروزه به عنوان یک اهرم اقتصادی مهم در دستور کار قرار گرفته است. منطقه گردشگری هفت‌حوض با توجه به همجواری با مشهد و حرم مطهر امام رضا (ع) و همچنین جاذبه‌های خاص و متنوع برای گردشگری، در سال‌های آتی به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری در سطح منطقه مطرح خواهد گردید. هدف از این مقاله ...
بیشتر
صنعت گردشگری در راستای تأمین منابع مادی برای کشورها، امروزه به عنوان یک اهرم اقتصادی مهم در دستور کار قرار گرفته است. منطقه گردشگری هفت‌حوض با توجه به همجواری با مشهد و حرم مطهر امام رضا (ع) و همچنین جاذبه‌های خاص و متنوع برای گردشگری، در سال‌های آتی به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری در سطح منطقه مطرح خواهد گردید. هدف از این مقاله شناسایی و اولویتبندی راهکارهای اقتصادی ارتقا جاذبه گردشگری منطقه هفت‌حوض مشهد است. در این مقاله از روش تحقیق، تحلیلی- توصیفی روایی و پایایی پرسشنامه توسط خبرگان (n=15) تأیید و تجزیه و تحلیل از روش دلفی، فرآیند سلسله مراتبی (AHP) و نرمافزار Expert Choice استفاده شده است که نتایج نشان داد راهکارهای اقتصادی منطقه هفت‌حوض مشتمل بر 28 عامل که در 4 گروه معیارهای اصلی شامل زیرساختی، سرمایهگذاری، اجتماعی-اقتصادی، بازاریابی است خواهد بود. درنتیجه رتبهبندی معیارهای اصلی، معیار زیرساختی در اولویت اول و در این رتبهبندی کلیه زیر معیارها، بهسازی مسیر ورودی و ارتقا حملونقل عمومی از داخل شهر به منطقه، ارتقا تجهیزات زیربنایی و تهیه امکانات بهداشتی عمومی در اولویت اول تا سوم قرار میگیرند.
مقاله پژوهشی
عفت عسگری صیمره؛ محمد رضا آرمان مهر
چکیده
سرمایه فکری توانایی انتقال دانش و داراییهای ناملموس غیرمالی به منابع ایجاد ثروت و پیشرفت است. سرمایه فکری دارایی دانش‌محور است که رشد و توسعه کشور را پایهریزی میکند. این تحقیق تأثیر سرمایه فکری بر رشد اقتصادی ایران را با استفاده از مدل پویایی سیستم موردبررسی قرار میدهد. مدل پویایی سیستم یکی از روشهای علمی برای مدلهای ...
بیشتر
سرمایه فکری توانایی انتقال دانش و داراییهای ناملموس غیرمالی به منابع ایجاد ثروت و پیشرفت است. سرمایه فکری دارایی دانش‌محور است که رشد و توسعه کشور را پایهریزی میکند. این تحقیق تأثیر سرمایه فکری بر رشد اقتصادی ایران را با استفاده از مدل پویایی سیستم موردبررسی قرار میدهد. مدل پویایی سیستم یکی از روشهای علمی برای مدلهای پیچیدهای چون سیستم پویای غیرخطی است؛ ازاینرو برای نظارت و ارزیابی اثرات سرمایه فکری بر رشد اقتصادی مناسب است. دورۀ موردمطالعه در این پژوهش 1394-1380 و شبیهسازی آن تا سال 1410 در نظر گرفته شده است. نتایج به دست آمده از مدل پویایی سیستم حاکی از تأثیر مثبت و اندک سرمایه فکری بر رشد اقتصادی ایران است که این نتیجه بر اساس مدل DOLS نیز تأیید شده است. به نظر میرسد علت اندک بودن تأثیر سرمایه فکری بر رشد به خاطر عدم فراهم بودن زیرساختها و شرایط مکمل باشد که میتوان با برنامهریزیها و سیاستهای مناسب آن را فراهم نمود.
مقالات پژوهشی
حسین محمدی؛ علیرضا ثانی حیدری
چکیده
کارآفرینی با ایجاد نوآوری، طراحی، تنوع تولید محصولات و افزایش کارایی و رقابت بنگاه‌ها، می‌تواند آثار قابل‌توجهی بر رشد اقتصادی داشته و رشد اقتصادی بالاتر باعث افزایش انگیزه نوآوری و دانش افراد کارآفرین می‌شود. همچنین در ادبیات اقتصادی، ارتباط بین رشد اقتصادی و کارآفرینی به عوامل نهادی گره خورده است؛ بنابراین، این پژوهش به دنبال ...
بیشتر
کارآفرینی با ایجاد نوآوری، طراحی، تنوع تولید محصولات و افزایش کارایی و رقابت بنگاه‌ها، می‌تواند آثار قابل‌توجهی بر رشد اقتصادی داشته و رشد اقتصادی بالاتر باعث افزایش انگیزه نوآوری و دانش افراد کارآفرین می‌شود. همچنین در ادبیات اقتصادی، ارتباط بین رشد اقتصادی و کارآفرینی به عوامل نهادی گره خورده است؛ بنابراین، این پژوهش به دنبال بررسی آثار متقابل کارآفرینی و رشد اقتصادی با تأکید بر کیفیت عوامل نهادی با استفاده از الگوی معادلات همزمان در دادههای ترکیبی برای دو گروه از کشورهای OECD و OPEC طی بازه زمانی 2000-2016 است. نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای رشد اقتصادی و کارآفرینی اثرات مثبت و معنی‌داری بر یکدیگر دارند و همچنین متغیر کیفیت نهادی نیز، اثر مثبتی بر ارتباط این دو مؤلفه داشته که این اثرگذاری برای گروه کشورهای OPEC در مقایسه با کشورهای OECD بیشتر بوده است. برای کشورهای OECD متغیرهای امید به زندگی، نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت و رشد نیروی کار اثر مثبت و کل مخارج دولت اثر منفی بر رشد اقتصادی دارند. برای کشورهای OPEC نیز متغیرهای رشد نیروی کار اثر مثبت و متغیر کل مخارج دولت اثر منفی بر رشد اقتصادی دارند. درنهایت نتایج نشان داد برای هر دو گروه کشورها، متغیرهای اعتماد به توانایی و مهارت و پوشش اعتباری بخش خصوصی اثر مثبت و متغیر تعداد مراحل رسمی شروع یک کسب‌وکار اثر منفی بر کارآفرینی داشته است. با توجه به نتایج تحقیق، تشویق انگیزه کارآفرینی، ایجاد زمینه مساعد برای رشد بخش خصوصی واقعی در اقتصاد، کاهش مراحل شروع کسب‌وکار در راستای بهبود زمینه ایجاد کارآفرینی جهت افزایش رشد اقتصادی پیشنهاد میگردد.
مقالات پژوهشی
مرضیه اسفندیاری؛ احمد وندکی
چکیده
بنا به آمار نرخ اشتغال استان‌ها، پراکندگی منطقه‌ای قابل‌توجهی بین مناطق مختلف وجود دارد. با وجود اینکه امروزه رشد اشتغال مناطق، از جنبه‌های مختلف بیش از گذشته موردتوجه محققان و سیاست‌گذاران قرارگرفته است، تحقیقات تجربی اندکی درزمینه ارتباط بین تنوع و تخصص R&D و رشد اشتغال مناطق انجام‌شده است. ازاینرو این مطالعه به بررسی ...
بیشتر
بنا به آمار نرخ اشتغال استان‌ها، پراکندگی منطقه‌ای قابل‌توجهی بین مناطق مختلف وجود دارد. با وجود اینکه امروزه رشد اشتغال مناطق، از جنبه‌های مختلف بیش از گذشته موردتوجه محققان و سیاست‌گذاران قرارگرفته است، تحقیقات تجربی اندکی درزمینه ارتباط بین تنوع و تخصص R&D و رشد اشتغال مناطق انجام‌شده است. ازاینرو این مطالعه به بررسی اثرات فضایی تنوع و تخصص R&D بر رشد اشتغال در استان‌های ایران طی سال‌های 1384 تا 1394 پرداخته است. برای این منظور ابتدا تنوع و تخصص R&D در استان‌های ایران اندازه‌گیری و سپس با استفاده از مدل اقتصادسنجی فضایی اثرات این شاخص‌ها بر رشد اشتغال در استان‌های ایران برآورد شده است. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که سهم شاغلان بخش خدمات، تخصص و تنوع مرتبط و غیر مرتبط تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اشتغال دارد؛ به‌طوری‌که تأثیر تخصص از تنوع غیر مرتبط بیشتر و اثر تنوع غیر مرتبط بیش از تنوع مرتبط است. در حقیقت یافته‌های حاصل از این مطالعه فرضیه جکوبز را برای استان‌های ایران تأیید میکند. همچنین رابطه بین تخصص اقتصادی و رشد اشتغال به‌صورت U معکوس است، که نشان میدهد با افزایش تخصص R&D رشد اشتغال استانی افزایش‌یافته ولیکن در سطوح بالاتر، تخصص به کاهش رشد اشتغال می‌انجامد؛ به طوری که بهره‌وری افزایش‌یافته و جایگزین رشد اشتغال می‌شود. به‌این‌ترتیب فرضیه مارشال در محدوده‌ای از شاخص تخصص R&D تأیید می‌شود. محاسبه اثرات مستقیم و غیرمستقیم نشان میدهد که افزایش تخصص R&D در یک منطقه بر رشد اشتغال همان منطقه تأثیر دارد؛ ولی اثر معنی‌داری بر رشد اشتغال مناطق هم‌جوار ایجاد نمی‌کند. همچنین افزایش شاخص تنوع غیر مرتبط در هر منطقه منجر به رشد اشتغال همان منطقه می‌شود؛ اما افزایش شاخص تنوع مرتبط در مناطق همسایگی به کاهش رشد اشتغال منطقه میزبان می‌انجامد.
مقالات پژوهشی
سیامک شکوهی فرد؛ رویا آل عمران؛ فرزاد رحیم زاده؛ امیرعلی فرهنگ
چکیده
فضای کسب‌وکار در گسترش و تسهیل فعالیتهای اقتصادی هر کشور نقش تأثیرگذاری داشته و بهبود فضای کسب‌وکار جزو مهم‌ترین اولویتهای سیاست‌گذاران اقتصادی و سیاسی کشورها تلقی میگردد. یکی از متغیرهای مهم تأثیرگذار بر فضای کسب‌وکار، فساد است. فساد می‌تواند در قالب رشوه، ملاحظات جناحی و سیاسی در انجام کسب‌وکارها، اخذ اعتبارات بانکی ...
بیشتر
فضای کسب‌وکار در گسترش و تسهیل فعالیتهای اقتصادی هر کشور نقش تأثیرگذاری داشته و بهبود فضای کسب‌وکار جزو مهم‌ترین اولویتهای سیاست‌گذاران اقتصادی و سیاسی کشورها تلقی میگردد. یکی از متغیرهای مهم تأثیرگذار بر فضای کسب‌وکار، فساد است. فساد می‌تواند در قالب رشوه، ملاحظات جناحی و سیاسی در انجام کسب‌وکارها، اخذ اعتبارات بانکی و مواردی از این قبیل بر فضای کسب‌وکار تأثیرگذار باشد؛ ازاینرو در این پژوهش، عوامل مؤثر بر فضای کسب‌وکار با تأکید بر فساد در کشورهای منتخب اسلامی در بازه زمانی 2018-2005 مطالعه شده است. برای این کار دادهها و اطلاعات لازم برای برآورد مدل از پایگاه اطلاعاتی بانک جهانی و سازمان بین‌المللی شفافیت استخراج شده و مدل تحقیق با روش رگرسیونی کوانتایل برآورد شده است. نتایج برآورد مدل نشان میدهد که بالا بودن سطح فساد تأثیر منفی بر سهولت کسب‌وکار کشورها داشته و فضای کسب‌وکار در این کشورها را بدتر میکند. نرخ بیکاری و نرخ تورم نیز به‌عنوان شاخص‌های بی‌ثباتی اقتصادی تأثیر منفی بر فضای کسب‌وکار دارند؛ اما در سطح معناداری 5 درصد، تأثیر نرخ بیکاری تنها در کوانتیلهای اول، دوم و سوم به لحاظ آماری معنادار است. همچنین درآمد مالیاتی، باز بودن تجاری کشور و نوسانات نرخ ارز به‌ترتیب تأثیر منفی، مثبت و منفی بر فضای کسب‌وکار داشته و این اثرات در سطح معناداری 5 درصد به لحاظ آماری معنادار هستند.
مقالات پژوهشی
رویا مهدوی روشن؛ رضا مظهری؛ محسن محمدی خیاره؛ اسماعیل شیرازی
چکیده
بی‌شک موضوع معوقات بانکی و عوامل مؤثر بر بهبود این مطالبات قبل از قرن گذشته میلادی موردتوجه اقتصاددانان بوده است؛ اما این مهم پس از مالی شدن اقتصاد در اوایل قرن بیستم، از اهمیت دو چندانی برخوردار شد. اقتصاددانان بر علل درونزا و برونزای مؤثر بر معوقات بانکی تأکید میورزند؛ درحالی‌که کارشناسان امور بانکی ضمن اینکه علل قصور ...
بیشتر
بی‌شک موضوع معوقات بانکی و عوامل مؤثر بر بهبود این مطالبات قبل از قرن گذشته میلادی موردتوجه اقتصاددانان بوده است؛ اما این مهم پس از مالی شدن اقتصاد در اوایل قرن بیستم، از اهمیت دو چندانی برخوردار شد. اقتصاددانان بر علل درونزا و برونزای مؤثر بر معوقات بانکی تأکید میورزند؛ درحالی‌که کارشناسان امور بانکی ضمن اینکه علل قصور در بازپرداخت وامها را به «عوامل برون‌سازمانی و درونسازمانی» طبقهبندی میکنند، ولی بحث خود را بر عوامل درونسازمانی متمرکز میکنند. مقاله پیش رو از نظر شیوه نگرش توصیفی-تحلیلی است که در بخش مبانی نظری به نظریه مینسکی در ارتباط با معوقات بانکی و بحران مالی می‌پردازد تا بسترهای نظری شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود وصول معوقات میسر گردد. بخش تجربی به معوقات بانکی و شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود مطالبات بانک کشاورزی رودسر استان گیلان اختصاص دارد. در این مطالعه ابتدا مطالبات وصول به‌موقع، سر رسید گذشته، معوقه و مشکوکالوصول طبقهبندی شده و سپس دادههای مورد نیاز از طریق بررسی پروندههای وامگیرندگان برای هر گروه از شعبه جمعآوری و جهت برآورد لگو و تحلیل دادهها از مدل لوجیت چندگانه (MLM) استفاده شده است. نتایج بیانگر این است که در گروه وامهای مشکوکالوصول، متغیرهای نرخ کارمزد، مبلغ وام پرداخت شده دارای تأثیر منفی و معنادار و میزان جریمه تأخیر دارای تأثیر مثبت و معنادار بوده است. علاوهبراین، در گروه وامهای معوقه، متغیرهای میزان وام پرداختی و دوره وام دارای تأثیر منفی و میزان جریمه تأخیر دارای تأثیر مثبت و معنادار بودهاند. نهایتاً، در گروه وامهای سررسید شده، متغیرهای نرخ کارمزد وام، مبلغ وام پرداختی و دوره وام پرداختی معنادار نبودهاند و صرفاً متغیر میزان جریمه تأخیر دارای تأثیر مثبت و معنادار بوده است.
مقالات پژوهشی
نجات محمدی فر؛ بهروز صادقی عمروآبادی
چکیده
این مقاله به بررسی اثرات تعاملی دولت رانتیر و حکمرانی خوب بر بی‌ثباتی سیاسی کشورهای عضو اوپک پرداخته است. روش آزمون فرضیه‌ها، روش دادههای پانل پویا (GMM) طی دوره زمانی 2010 تا 2018 در کشورهای عضو اوپک می‌باشد. در این پژوهش از شش مؤلفه کنترل فساد، اثربخشی دولت، کیفیت قوانین، قانون‌‌مداری، اعتراض و پاسخگویی و ثبات سیاسی/ عدم خشونت با عنوان ...
بیشتر
این مقاله به بررسی اثرات تعاملی دولت رانتیر و حکمرانی خوب بر بی‌ثباتی سیاسی کشورهای عضو اوپک پرداخته است. روش آزمون فرضیه‌ها، روش دادههای پانل پویا (GMM) طی دوره زمانی 2010 تا 2018 در کشورهای عضو اوپک می‌باشد. در این پژوهش از شش مؤلفه کنترل فساد، اثربخشی دولت، کیفیت قوانین، قانون‌‌مداری، اعتراض و پاسخگویی و ثبات سیاسی/ عدم خشونت با عنوان شاخص‌های حکمرانی خوب استفاده کرده و به همراه درآمدهای نفتی (رانتی) بر شاخص بی‌ثباتی سیاسی به صورت جداگانه بررسی شده است. یافتهها حاصل از پژوهش نشان میدهد که تأثیر دولت رانتیر بر شاخص بی‌ثباتی سیاسی کشورهای اوپک مثبت و معنیدار است و تأثیر شاخص‌های پاسخگویی، کارایی دولت، کنترل فساد، حاکمیت قانون و ثبات سیاسی/ عدم خشونت بر بی‌ثباتی سیاسی کشورهای اوپک منفی و معنیدار هستند. اثرات تعاملی سه شاخص پاسخگویی، کنترل فساد و حاکمیت قانون به همراه دولت رانتیر نیز بر شاخص بی‌ثباتی سیاسی کشورهای اوپک منفی و معنیدار هستند.
مقالات پژوهشی
عاطفه دهقانی؛ مریم شفیعی کاخکی
چکیده
مهاجرت جهانی به عنوان پدیده‌ای با رشد بی‌سابقه، در ابتدا به عنوان یک تهدید در جهت توسعه کشورها مطرح بوده، اما به تازگی رویکرد جدیدی شکل گرفـته کـه بـر اثـرات مثبـت اقتصادی آن و راه‌های تبدیل به فرصت اشاره دارد؛ ازاینرو هدف پژوهش حاضر بررسی روابط بین مهاجرت جهانی و شبکه‌های تجاری از طریق مطالعه نمونه‌ای شامل ایران و 25 کشور شریک ...
بیشتر
مهاجرت جهانی به عنوان پدیده‌ای با رشد بی‌سابقه، در ابتدا به عنوان یک تهدید در جهت توسعه کشورها مطرح بوده، اما به تازگی رویکرد جدیدی شکل گرفـته کـه بـر اثـرات مثبـت اقتصادی آن و راه‌های تبدیل به فرصت اشاره دارد؛ ازاینرو هدف پژوهش حاضر بررسی روابط بین مهاجرت جهانی و شبکه‌های تجاری از طریق مطالعه نمونه‌ای شامل ایران و 25 کشور شریک تجاری ایران است که با توجه به دسترسی به آمار مهاجرت بین کشورها سال 2015 انتخاب شده است. در این مطالعه شبکه‌های تجاری بین کشورهای مورد مطالعه براساس توزیع فوق هندسی برآورد و سپس با استفاده از مدل خودرگرسیون فضایی با اختلالات خودرگرسیون (SARAR) تأثیر مهاجرت بر جریان تجارت بررسی شده است. نتایج مؤید تأثیر مثبت مهاجرت بر جریان تجارت کشورهاست. همچنین وجود شبکه‌های تجاری و نیز شوکهای برونزا در کشورهایی که دارای شبکه تجاری هستند، مؤثر بر جریان تجارت دوجانبه بین کشورهاست.
