مقاله پژوهشی
زهرا حاجی زاده قوچان عتیق؛ سیروس احمدی نوحدانی؛ عبدالرضا فرجی راد؛ حجت مهکویی
چکیده
چکیده
چین با احیای جاده ابریشم باستانی، در قالب طرح ابتکار کمربند- ...
بیشتر
چکیده
چین با احیای جاده ابریشم باستانی، در قالب طرح ابتکار کمربند- جاده، که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های قرن است، در نظر دارد با حضور در عرصه اقتصاد جهانی، به مقابله با نظام اقتصادی تک قطبی آمریکا برود. رویکرد صرفاً اقتصادی چین، بسیاری از کشورهای مسیر طرح ابتکار کمربند- جاده را به حضور در این پروژه تشویق کرده است. این طرح تأثیرات زیادی بر کشورهای مسیر طرح از جمله ایران خواهد داشت. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که جایگاه ایران در طرح کمربند- جاده چیست و این طرح چه پیامدهایی بر ژئواکونومی ایران خواهد داشت. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی است و از نظر گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اینترنت و مصاحبه با صاحبنظران می‌باشد که در مرحله اول با استفاده از نرم افزار SPSS و در مرحله دوم با استفاده از نرم افزار میک مک ارزیابی شده است. یافته‌های پژوهش نشان میدهد اجرای موفق طرح ابتکار کمربند –جاده، موجب افزایش همکاری‌های اقتصادی در منطقه، احیای موقعیت ژئواکونومیک ایران و حضور فعال‌تر ایران در همکاری‌های غیر غربی می‌گردد. دیدگاه‌های ضد و نقیض برخی رقیبان این طرح اقتصادی موجب شده است تا نتوانند برتری و ابتکار عمل چین در ایجاد آن را بپذیرند؛ بنابراین با نگاه جنگ اقتصادی به مقابله با این طرح پرداخته‌اند. نتایج به دست آمده از واکاوی و تبیین طرح ابتکار کمربند- جاده و شفاف‌سازی روابط اقتصادی- تجاری میان ایران و چین نشان میدهد علیرغم اینکه ایران در این طرح موقعیت مرکزی دارد و در مرکز جغرافیایی طرح قرار گرفته اما به‌خوبی از مزایای این پروژه بهره نبرده است.
مقاله پژوهشی
مهدی پناهی؛ فرزانه حیدرپور؛ علی اسماعیل زاده مقری؛ امیررضا کیقبادی
چکیده
چکیده
اصل 44 قانون اساسی به لزوم پیادهسازی خصوصیسازی در ایران پرداخته است که مبین اهمیت بالای آن در اقتصاد کشور است؛ درحالیکه با سپری شدن بیش از 4 دهه از تدوین این قانون، نتایج پژوهشهای اخیر نشان میدهد خصوصیسازی در ایران پیشرفت بسیار کندی داشته و اجرای آن نیز تأثیر مثبتی در سودآوری بنگاههای اقتصادی واگذار شده نداشته ...
بیشتر
چکیده
اصل 44 قانون اساسی به لزوم پیادهسازی خصوصیسازی در ایران پرداخته است که مبین اهمیت بالای آن در اقتصاد کشور است؛ درحالیکه با سپری شدن بیش از 4 دهه از تدوین این قانون، نتایج پژوهشهای اخیر نشان میدهد خصوصیسازی در ایران پیشرفت بسیار کندی داشته و اجرای آن نیز تأثیر مثبتی در سودآوری بنگاههای اقتصادی واگذار شده نداشته و در عوض، بدهیها و ریسکهای آنها افزایش یافته است. مطالعه در ابعاد گوناگون خصوصیسازی، ازجمله موارد مالی و اقتصادی میتواند زوایا و مؤلفه‌های اثرگذار در اجرای صحیح آن را روشن سازد. هدف تحقیق حاضر ارائه نقش مؤلفه‌های اقتصادی و مالی در خصوصیسازی، در قالب مدلی به روش برخاسته از دادهها (دادهبنیاد) -یک روش پژوهشی استقرایی و اکتشافی- است. ابتدا شناخت اولیه دادهها به روش فراتحلیل اجرا شد و سپس روش دادهبنیاد، با انجام 14 مصاحبه در استانهای تهران، اصفهان و خوزستان به روش گلوله برفی به اشباع رسید. با توجه به گوناگونی منابع سعی شد مدلی جامع از عوامل اقتصادی و مالی اثرگذار ارائه شود. یافتهها نشان داد عوامل علّی اقتصادی و مالی اصلی اثرگذار بر خصوصیسازی عبارتند از: 1. علل اقتصادی شامل ساختار و محیط اقتصادی کشور، توان بخش خصوصی و فساد اقتصادی؛ 2. علل مالی شامل مسائل درون و برونسازمانی شرکتهای دولتی، مشکلات موجود در محاسبات و برآوردها، عوامل انگیزشی و مقررات و استانداردهای موجود. شرایط بستر، شرایط مداخلهگر، راهبردها و پیامدها نیز بصورت مدلی یکپارچه ارائه شد و درنهایت کیفیت مدل با استفاده از روش دلفی مورد ارزیابی قرار گرفت.
مقاله پژوهشی
فریبا عثمانی؛ علی دهقانی؛ مجتبی غیاثی
چکیده
چکیده
هدف تحقیق حاضر بررسی سطح کارایی زیست محیطی بخش‌های عمده اقتصاد ایران و تاثیر آن بر ارزش‌افزوده بخش‌های مذکور می‌باشد. برای این منظور از دادههای پانل بخش‌ها و زیربخش‌های اقتصاد ایران (کشاورزی، نفت، صنعت، حمل و نقل و بخش خانگی، تجاری و عمومی) طی دوره 1375- 1397 استفاده شده است. در این مطالعه، ابتدا میزان کارایی زیست‌محیطی با ...
بیشتر
چکیده
هدف تحقیق حاضر بررسی سطح کارایی زیست محیطی بخش‌های عمده اقتصاد ایران و تاثیر آن بر ارزش‌افزوده بخش‌های مذکور می‌باشد. برای این منظور از دادههای پانل بخش‌ها و زیربخش‌های اقتصاد ایران (کشاورزی، نفت، صنعت، حمل و نقل و بخش خانگی، تجاری و عمومی) طی دوره 1375- 1397 استفاده شده است. در این مطالعه، ابتدا میزان کارایی زیست‌محیطی با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها برآورد شده است، سپس با استفاده از الگوی خودتوضیحی با وقفه‌های گسترده پنلی (Panel- ARDL) اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت کارایی زیست محیطی بر ارزش‌افزوده بخش‌های مذکور ارزیابی شده است. متغیرهای بکار رفته در این پژوهش شامل نیروی کار و سرمایه به عنوان ورودی‌ها و ارزش‌افزوده به عنوان خروجی مطلوب و انتشار گاز دی‌اکسید کربن، به عنوان خروجی نامطلوب در نظر گرفته شده است. نتایج بیانگر آن است که بخش کشاورزی و نفت در طی دوره مورد مطالعه از لحاظ زیست محیطی کارا هستند و بخش حمل و نقل کمترین میزان کارایی زیست محیطی را دارد. میانگین نمره کارایی بخش کشاورزی 1 و میانگین نمره کارایی بخش حمل و نقل 403/0 می‌باشد. نتایج اقتصادسنجی رابطه بلندمدت مثبت و معناداری بین کارایی زیست محیطی و ارزش‌افزوده را نشان میدهد. بعلاوه در این مطالعه نیروی کار، سرمایه و مصرف انرژی به عنوان متغیرهای ناظر در نظر گرفته شده است.
مقاله پژوهشی
محمد علی فیض پور؛ فاطمه آسایش
چکیده
چکیده
در ادبیات اقتصاد شهری –که در ایران نیز سابقه چندانی ندارد- نشان داده شده که عملکرد شهرها به ساختار آنها بستگی داشته و به عبارتی بین عملکرد شهر و ساختار آن رابطه معنی‌داری برقرار است. بر این اساس و با وجود چنین رابطه‌ای میتوان عملکرد آینده شهرها را بر اساس تغییرات ساختاری آنها پیش‌بینی نمود. ازاین‌رو، این پژوهش با هدف ...
بیشتر
چکیده
در ادبیات اقتصاد شهری –که در ایران نیز سابقه چندانی ندارد- نشان داده شده که عملکرد شهرها به ساختار آنها بستگی داشته و به عبارتی بین عملکرد شهر و ساختار آن رابطه معنی‌داری برقرار است. بر این اساس و با وجود چنین رابطه‌ای میتوان عملکرد آینده شهرها را بر اساس تغییرات ساختاری آنها پیش‌بینی نمود. ازاین‌رو، این پژوهش با هدف بررسی روند تغییرات ساختاری شهرهای ایران و نیز تمایزات منطقه‌ای نظام شهری و بر اساس جایگاه نخست شهری طراحی شده است. برای دستیابی به این هدف، از شاخصهای نخست شهری، دو شهر، چهار شهر گینزبرگ، چهار شهر مهتا، موماو و الوصابی، تمرکز هرفیندال، عدم تمرکز هندرسون، آنتروپی و تسلط شهری موسوی استفاده شده و دادههای این مطالعه از سرشماری سالهای 1355 تا 1395 استخراج شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که پدیده نخست شهری در نظام شهری ایران در همه این دوران وجود داشته و شاخصهای نخست شهری در این سال‌ها، حرکت به سمت تعادل بیشتر در نظام شهری کشور را نشان میدهد. بااین‌وجود، میزان نخست شهری طی سالهای موردبررسی کاهش داشته و روند کاهش در شاخصهای موردبررسی، همسو با یکدیگر است. بااین‌وجود و با توجه به شواهد موجود، نتایج به دست آمده نشان‌دهنده ایجاد نخست شهرها در نظام شهری ایران به جای یک نخست شهر است. همچنین بر اساس نتایج این مطالعه، اکثریت شاخصهای موردبررسی تا سال 1385 نشان میدهد بالاترین و پایین‌ترین میزان نخست شهری به ترتیب در استانهای تهران و مازندران بوده و از این سال به بعد، استان قم به‌عنوان استان با بالاترین نخست شهری در نظام شهری ایران پدید آمده است. بر این اساس، میتوان انتظار داشت که تغییر در ساختار نظام شهری ایران زمینه را برای تغییرات عملکردی آینده در آنها فراهم نماید.
مقاله پژوهشی
بهرام حکمت؛ شکوفه فرهمند؛ نعمت الله اکبری
چکیده
چکیده
به دلیل اهمیت نقش مسکن در اقتصاد، بخصوص در کلان‌شهری مانند تهران، تحلیل قیمت مسکن و شناخت عوامل تأثیرپذیر بر روی قیمت مسکن از اهمیت خاصی برخوردار است. مطالعات مختلف نشان می‌دهند که تغییرات قیمت مسکن در یک ناحیه از نواحی مجاور خود تأثیرپذیر است؛ بنابراین تحلیل قیمت مسکن بدون در نظر گرفتن تفکر فضایی عاری از خطا نخواهد بود. در ...
بیشتر
چکیده
به دلیل اهمیت نقش مسکن در اقتصاد، بخصوص در کلان‌شهری مانند تهران، تحلیل قیمت مسکن و شناخت عوامل تأثیرپذیر بر روی قیمت مسکن از اهمیت خاصی برخوردار است. مطالعات مختلف نشان می‌دهند که تغییرات قیمت مسکن در یک ناحیه از نواحی مجاور خود تأثیرپذیر است؛ بنابراین تحلیل قیمت مسکن بدون در نظر گرفتن تفکر فضایی عاری از خطا نخواهد بود. در این مقاله با استفاده از اقتصادسنجی فضایی، به تحلیل قیمت مسکن بین نواحی 22 گانه شهر تهران پرداخته شد. در این راستا، متغیرهای تعیین‌کننده نرخ رشد قیمت مسکن در نواحی 22 گانه شهر تهران به کمک مدل خود رگرسیون فضایی اثر ثابت پویا مشخص شدند. نتایج حاکی از یک نوع وابستگی فضایی نرخ رشد قیمت مسکن بین نواحی شهر تهران بوده است. متغیرهای نرخ رشد جمعیت و نرخ رشد درآمد سرانه اثر معنا‌دار مثبتی بر روی نرخ رشد قیمت مسکن دارند. متغیر تعداد پروانه‌های ساختمانی اثر منفی بر روی قیمت مسکن داشته است. رابطه معناداری بین قیمت مسکن و نرخ بیکاری یافت نشد. نتایج وجود یک همبستگی فضایی نرخ رشد قیمت مسکن در بین نواحی 22 گانه را تأیید می‌کند. در واقع تغییرات نرخ رشد قیمت مسکن در یک ناحیه از نرخ رشد قیمت مسکن نواحی هم‌جوار خود اثر مثبتی می‌پذیرد. بر اساس نمودار موران محلی مشخص شد، همبستگی فضایی نرخ رشد قیمت مسکن در نواحی جنوب شهر با نواحی شمال شهر تهران متفاوت است.
مقاله پژوهشی
سیدامیر نصری؛ ناصر صفایی؛ علی اقبالی
چکیده
چکیدهبحث در مورد فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، اهمیت و نقش آن در رشد و پیشرفت اقتصادی کشورها یکی از مباحث مهم توسعۀ اقتصادی است. درواقع موتور محرکۀ جهانی‌شدن در عرصه فرهنگ، سیاست، اقتصاد و اجتماع را میتوان به‌نوعی فناوری اطلاعات و ارتباطات دانست که در ظهور جامعۀ شبکهای و آگاهی بین کشوری بسیار مؤثر بوده و عامل محرک ایجاد بازارهای ...
بیشتر
چکیدهبحث در مورد فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، اهمیت و نقش آن در رشد و پیشرفت اقتصادی کشورها یکی از مباحث مهم توسعۀ اقتصادی است. درواقع موتور محرکۀ جهانی‌شدن در عرصه فرهنگ، سیاست، اقتصاد و اجتماع را میتوان به‌نوعی فناوری اطلاعات و ارتباطات دانست که در ظهور جامعۀ شبکهای و آگاهی بین کشوری بسیار مؤثر بوده و عامل محرک ایجاد بازارهای جهانی است. شرکتهای کوچک و متوسط با توجه به رشد و توسعه پژوهشهای آکادمیک در حوزه فناوریهای برتر، در تشویق کارآفرینی و شکوفایی اقتصادی کشورها نقش مهمی ایفا میکنند. بنابراین پاسخ به این سؤال ضروری است که چه عواملی سبب موفقیت این شرکتهای حوزۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهند شد. در این پژوهش عوامل مؤثر بر موفقیت شرکتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات بررسی شده است. به همین منظور در تحقیق حاضر عوامل موفقیت ابن شرکتها با استفاده از روش تئوری فازی اولویت‌بندی شده است. در این راستا 21 شاخص در 5 دستۀ مختلف با استفاده از نظرات خبرگان و تحقیقات پیشین در ایران و سایر کشورها استخراج شد و در یکی از شهرهای نزدیک پایتخت ایران (قم) مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف این تحقیق، ارزیابی تأثیر عوامل و شاخصهای بومی در موفقیت شرکتهای فعال در این حوزه و مقایسۀ آن با فاکتورهای کلیدی عمومی در سایر نقاط جهان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) است. نتایج به‌دست‌آمده نشان میدهد که عوامل مدیریتی و درون‌سازمانی، عوامل تکنولوژیکی و بازاریابی، هزینه‌های مالی، سیاستهای دولت و شاخصهای بومی به ترتیب به‌عنوان مهمترین شاخصهای اصلی و مشارکت کارکنان و کارگروهی، تمرکز بر نیازهای مشتری، وضعیت اقتصادی کشور، تعارض منافع شرکتهای خصوصی و دولتی و صنعتی بودن استان به ترتیب به‌عنوان مهمترین زیر شاخصهای موفقیت شرکتهای این حوزه نقش ایفا میکنند.
