هاشم داداش پور؛ صادق سعیدی
چکیده
درحالی‌که با تحول اقتصاد به سمت اقتصاد دانش‌بنیان، نوآوری به‌عنوان یک الزام برای مناطق کلان-شهری مطرح است؛ مطالعات نشان میدهد سرمایه‌گذاری در واحدهای تحقیق و توسعه نمی‌تواند به‌تنهایی افزایش نوآوری را در پی داشته باشد. در چارچوب تئوری مناطق یادگیری این خلأ که اندیشمندان آن را شکاف نوآوری نامیده‌اند به کمک ویژگی‌های منطقه‌ای ...
بیشتر
درحالی‌که با تحول اقتصاد به سمت اقتصاد دانش‌بنیان، نوآوری به‌عنوان یک الزام برای مناطق کلان-شهری مطرح است؛ مطالعات نشان میدهد سرمایه‌گذاری در واحدهای تحقیق و توسعه نمی‌تواند به‌تنهایی افزایش نوآوری را در پی داشته باشد. در چارچوب تئوری مناطق یادگیری این خلأ که اندیشمندان آن را شکاف نوآوری نامیده‌اند به کمک ویژگی‌های منطقه‌ای بنگاهها پر میشود. این نوشتار در پی مطالعه اثرگذاری ویژگی‌های یادگیری منطقه‌ای بنگاهها بر نوآوری آنهاست. روش جمعآوری دادهها در این تحقیق مصاحبه با مدیران بنگاه‌های صنعتی به کمک پرسشنامه نیمه ساختمند بوده و دادهها به کمک نرمافزار SPSS و با استفاده از رگرسیون چندگانه تحلیل شده‌اند. بر مبنی این مطالعه اثر گذاری برخی از متغیرهای یادگیری منطقه‌ای شامل اندازه بنگاهها، رقابت بین بنگاهی، به کارگیری نیروی کار ماهر محلی و زیرساختهای نهادی علمی در نوآوری بنگاه‌های مورد مطالعه معنی دار شناخته شد و %44 از تغییرات نوآوری بنگاهها نتیجه تغییر در مؤلفه‌های یادگیری منطقه‌ای آنها (ضریب همبستگی 0.662) محاسبه گردید.
علی اصغر بانوئی؛ پریسا مهاجری؛ فاطمه کلهری؛ زهرا عبدالمحمدی؛ زهرا ذبیحی؛ سحر محمدکریمی؛ مریم پارسا
چکیده
از میانه قرن بیستم تاکنون، انواع روشهای غیرآماری در محاسبه ضرایب داده-ستانده منطقه‌ای (RIOCs) و محاسبه جداول داده-ستانده منطقه‌ای (RIOTs) توسط تحلیل‌گران اقتصاد داده-ستانده منطقه‌ای معرفی شده‌اند. در یک طیف، انواع روشهای سهم مکانی قرار دارند که کانون توجه آنها محاسبه RIOCs است و تراز RIOTs منوط به پذیرش دو پسماند بردار صادرات و بردار ارزش‌افزوده ...
بیشتر
از میانه قرن بیستم تاکنون، انواع روشهای غیرآماری در محاسبه ضرایب داده-ستانده منطقه‌ای (RIOCs) و محاسبه جداول داده-ستانده منطقه‌ای (RIOTs) توسط تحلیل‌گران اقتصاد داده-ستانده منطقه‌ای معرفی شده‌اند. در یک طیف، انواع روشهای سهم مکانی قرار دارند که کانون توجه آنها محاسبه RIOCs است و تراز RIOTs منوط به پذیرش دو پسماند بردار صادرات و بردار ارزش‌افزوده بخش‌های منطقه است. طیف دیگر را روشهای تراز کالایی (CB) و مبادلات تجاری دوطرفه (CHARM) تشکیل می‌دهند که خاستگاه اصلی آنها، محاسبه RIOTs است که در آن، منظور کردن پسماند ارزش‌افزوده در تراز RIOTs نقش کلیدی دارد. در این مقاله، برخلاف تعداد معدودی از پژوهش‌های انجام گرفته در ایران، نشان داده میشود که بکارگیری روشهای CB و CHARM، ارقام بردار ارزش‌افزوده در حساب‌های منطقه‌ای مرکز آمار ایران را به طور ناخواسته تعدیل می‌کند. این مشاهده، یک سوأل اساسی را پیش‌روی نگارندگان مقاله قرار میدهد: چرا بایستی آمارهای رسمی ارزش‌افزوده بخشها را تعدیل نمود؟ برای برون‌رفت از این نقیصه و پاسخ به سوأل مطرح شده، روشهای ترکیبی جدید CB-RAS و CHARM-RAS پیشنهاد میگردد. روشهای CB، CHARM، CB-RAS و CHARM-RAS در کنار جدول ملی، منطقه‌ای و حساب‌های منطقه‌ای سال 1381 استان گیلان مبنای محاسبه RIOTs استان قرار می‌گیرند. یافتههای کلی نشان می‌دهند که نخست، روشهای CB و CHARM، GDP استان را 4/2 درصد کم برآورد می‌کنند. دامنه تعدیل ارزش‌افزوده بخشها قابل ملاحظه است به طوری‌که بخش صنایع وابسته به کشاورزی، 5/9- درصد و بخش معدن 6/54+ درصد را نشان میدهد. روشهای پیشنهادی این نارسائی را برطرف می‌کند. دوم، پنج روش آماری MAD، RMSE، TIL، STPE و WAD مبنای سنجش خطاهای آماری بین ماتریس‌های ضرایب فزاینده عرضه مستخرج از روشهای ترکیبی CB-RAS و CHARM-RAS با ارقام متناظر واقعی قرار می‌گیرند. یافته‌ها نشان میدهد که خطاهای آماری در روش ترکیبی CHARM-RAS به مراتب کمتر از سایر روش‌ها است.
حسین محمدی؛ مهدی محمودی
چکیده
امروزه یکی از هدف‌های اصلی سیاست‌گذاران، ارتقای کیفیت زندگی و افزایش سطح رفاه جامعه است و یکی از شاخصهای اصلی سنجش پیشرفت کشورها، شاخص رفاه آن کشور می‌باشد. شاخص رفاه تابعی از متغیرهای مختلفی در طول زمان است که توسط محققان و مؤسسات مختلف از جمله مؤسسه لگاتیوم ارائه گردیده است. تحقیق حاضر سعی دارد با استفاده از مدل لاجیت ترتیبی ...
بیشتر
امروزه یکی از هدف‌های اصلی سیاست‌گذاران، ارتقای کیفیت زندگی و افزایش سطح رفاه جامعه است و یکی از شاخصهای اصلی سنجش پیشرفت کشورها، شاخص رفاه آن کشور می‌باشد. شاخص رفاه تابعی از متغیرهای مختلفی در طول زمان است که توسط محققان و مؤسسات مختلف از جمله مؤسسه لگاتیوم ارائه گردیده است. تحقیق حاضر سعی دارد با استفاده از مدل لاجیت ترتیبی و با توجه به رتبه‌بندی کشورها توسط مؤسسه لگاتیوم به چهار گروه کشورهای با رفاه پایین، رفاه پایین‌تر از متوسط، رفاه بالاتر از متوسط و رفاه بالا، به بررسی اثرات متغیرهای موردنظر بر شاخص رفاه برای سال 2015 بپردازد. متغیر وابسته سطح رفاه کشورها است که در چهار گروه مورداشاره مطابق با تقسیم‌بندی مؤسسه لگاتیوم، برای 142 کشور ارائه شده است. متغیرهای توضیحی منتخب نیز شامل زیر شاخصهای اقتصادی، کارآفرینی، حکومت، آموزش، سلامت و سرمایه‌های اجتماعی می‌باشد. نتایج تحقیق با توجه به تأیید شدن آزمون رگرسیون‌های موازی نشان داد که تمامی متغیرها به‌جز زیر شاخص آموزش، اثر مثبت و معنی‌داری بر شاخص رفاه دارند. همچنین مقدار اثر نهایی در زیر شاخص سلامت دارای بیشترین مقدار است و نشان میدهد که توجه کشورها به این زیر شاخص، جهت افزایش رفاه کلی یک جامعه از اهمیت بیشتری برخوردار است.
مهدی طغیانی؛ سمیه مهدوی؛ آرمان روشندل
چکیده
با گسترش شهرنشینی در جهان، نیازهای مالی شهرداریها افزایش پیدا کرد؛ ازاینرو شهرداریها به شیوههای جدید برای تأمین مالی اقدام کردهاند که از آن جمله میتوان به منابع مالی بخش سوم (استفاده از مشارکت‌ها و کمکهای خیرین) اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تمایل افراد جامعه به‌منظور پرداخت بخشی از منابع مالی خود در قالب کمکهای خیر ...
بیشتر
با گسترش شهرنشینی در جهان، نیازهای مالی شهرداریها افزایش پیدا کرد؛ ازاینرو شهرداریها به شیوههای جدید برای تأمین مالی اقدام کردهاند که از آن جمله میتوان به منابع مالی بخش سوم (استفاده از مشارکت‌ها و کمکهای خیرین) اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تمایل افراد جامعه به‌منظور پرداخت بخشی از منابع مالی خود در قالب کمکهای خیر (بخش سوم) با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط است. بدین منظور جامعه آماری شامل خانوارهای مناطق 15 گانه شهر اصفهان و تعداد نمونه با استفاده از روش میشل کارسون 613 خانوار انتخاب شد. این پرسشنامه در اقشار مختلف درآمدی در کلانشهر اصفهان توزیع و تکمیل گردیده است. تحلیل دادهها با استفاده از الگوی لوجیت انجام شد. نتایج نشان داده است که تمایل به پرداخت از هفت متغیر جنسیت، آگاهی از نیازهای شهری، علاقهمندی به شهر، انگیزه الهی، شفافیت در فرآیند، وجود نهاد قابلاعتماد و قیمتهای پیشنهادی تأثیر پذیرفته است. بهاضافه میزان تمایل به پرداخت برای هر خانواده در شهر اصفهان معادل 64176 تومان در ماه بوده است.
عباس آزادی؛ سهراب دل انگیزان؛ علی فلاحتی
چکیده
مدل تصمیم گیری چند شاخصه و نرم افزارتاپسیسنتایج حاکی از آن بود که حدود 74 درصد استانها محروم و 24 درصد آنها برخوردار هستند. بر اساس مدل خوشه‌ای، 6 خوشه برای توسعه یافتگی مناطق شکل گرفت که استان تهران و ایلام به ترتیب در صدر و انتهای جدول توسعه یافتگی کشور قرار گرفته‌اند. شاخص توسعه از ماتریسی با 21 شاخص و 151 زیر شاخص تشکیل شده است. ...
بیشتر
مدل تصمیم گیری چند شاخصه و نرم افزارتاپسیسنتایج حاکی از آن بود که حدود 74 درصد استانها محروم و 24 درصد آنها برخوردار هستند. بر اساس مدل خوشه‌ای، 6 خوشه برای توسعه یافتگی مناطق شکل گرفت که استان تهران و ایلام به ترتیب در صدر و انتهای جدول توسعه یافتگی کشور قرار گرفته‌اند. شاخص توسعه از ماتریسی با 21 شاخص و 151 زیر شاخص تشکیل شده است. " کارایی بودجه در توسعه" و "مدل برنامه ریزی منطقه‌ای" معرفی شده که استانها بر اساس قدرت و ضعف مدیریت کارامد در منابع بودجهای تفکیک شده‌اند. نرم افزار ایویوز و مدل پنل دیتا و تشکیل 3 مدل مستقل رگرسیونی برای هشت دولت مستقل به این نتیجه رسیدیم که توسعه به عنوان متغیر وابسته از متغیرهای مستقل؛ هزینهجاری (حجم دولت)، هزینه عمرانی و بودجه کل، تاثیر پذیر است و بر این اساس افزایش حجم دولت 12 برابر بودجه کل، بر توسعه تأثیر منفی داشته است و افزایش بودجه عمرانی مانند بودجه کل ولی 10 برابر بیشتر از آن بر توسعه اثر مثبت داشته است.
حبیب انصاری سامانی؛ معصومه روزبهانی
چکیده
جلوگیری از ارتکاب جرائم، یکی از ملزومات هر جامعه سالم است. نابرابریهای اقتصادی و توزیعهای غیرمنصفانه می‌تواند عامل مهمی برای بروز جرم شود. پیچیدگی نسبت میان عدالت و انصاف و شاخصهای توزیع مواهب اقتصادی، به اهمیت و ضرورت بررسی ارتباط دو متغیر میافزاید. در این پژوهش تأثیر شاخصهای نابرابری توزیع درون جمعیتی استانها مانند ...
بیشتر
جلوگیری از ارتکاب جرائم، یکی از ملزومات هر جامعه سالم است. نابرابریهای اقتصادی و توزیعهای غیرمنصفانه می‌تواند عامل مهمی برای بروز جرم شود. پیچیدگی نسبت میان عدالت و انصاف و شاخصهای توزیع مواهب اقتصادی، به اهمیت و ضرورت بررسی ارتباط دو متغیر میافزاید. در این پژوهش تأثیر شاخصهای نابرابری توزیع درون جمعیتی استانها مانند ضریب جینی و شاخصهای توزیع بودجه دولتی میان استانها مانند شاخصهای تبعیض (ظرفیت و نیاز و شاخص کلی) محاسبه شده در پژوهش عزتی (1392) بر جرم کل (مجموع سرقت، قتل عمد و جرائم خشن) بررسی میشود. بررسی فرضیه‌ها در 4 مدل و به روش پانل پویای گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) در دوره زمانی 1394-1379 استفاده شده است. نتایج نشان داده است که تأثیر هر کدام از شاخصهای نابرابری اقتصادی بر جرم، مثبت و معنیدار بوده است. تأثیر بیکاری، نرخ شهرنشینی و تولید ناخالص داخلی سرانه بر جرم، مثبت و معنیدار است. همچنین تأثیر اندازه دولت بر جرم، منفی و معنیدار است. نتایج نشان میدهد که برای کاهش جرم و آسیبهای اجتماعی باید از سیاستهای اقتصادی کاهش نابرابری و تبعیض استفاده کرد. همچنین آزمون علیت پانل، بین شاخصهای مختلف نابرابری و جرم نشان داده است که ضریب جینی، تبعیض ظرفیت و نیاز علت آماری جرم هستند؛ اما رابطه عکس آن برقرار نیست.
آزاده رمضانی؛ محمود هوشمند؛ مصطفی سلیمی فر
چکیده
صنعت گردشگری در راستای تأمین منابع مادی برای کشورها، امروزه به عنوان یک اهرم اقتصادی مهم در دستور کار قرار گرفته است. منطقه گردشگری هفت‌حوض با توجه به همجواری با مشهد و حرم مطهر امام رضا (ع) و همچنین جاذبه‌های خاص و متنوع برای گردشگری، در سال‌های آتی به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری در سطح منطقه مطرح خواهد گردید. هدف از این مقاله ...
بیشتر
صنعت گردشگری در راستای تأمین منابع مادی برای کشورها، امروزه به عنوان یک اهرم اقتصادی مهم در دستور کار قرار گرفته است. منطقه گردشگری هفت‌حوض با توجه به همجواری با مشهد و حرم مطهر امام رضا (ع) و همچنین جاذبه‌های خاص و متنوع برای گردشگری، در سال‌های آتی به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری در سطح منطقه مطرح خواهد گردید. هدف از این مقاله شناسایی و اولویتبندی راهکارهای اقتصادی ارتقا جاذبه گردشگری منطقه هفت‌حوض مشهد است. در این مقاله از روش تحقیق، تحلیلی- توصیفی روایی و پایایی پرسشنامه توسط خبرگان (n=15) تأیید و تجزیه و تحلیل از روش دلفی، فرآیند سلسله مراتبی (AHP) و نرمافزار Expert Choice استفاده شده است که نتایج نشان داد راهکارهای اقتصادی منطقه هفت‌حوض مشتمل بر 28 عامل که در 4 گروه معیارهای اصلی شامل زیرساختی، سرمایه‌گذاری، اجتماعی-اقتصادی، بازاریابی است خواهد بود. درنتیجه رتبه‌بندی معیارهای اصلی، معیار زیرساختی در اولویت اول و در این رتبه‌بندی کلیه زیر معیارها، بهسازی مسیر ورودی و ارتقا حملونقل عمومی از داخل شهر به منطقه، ارتقا تجهیزات زیربنایی و تهیه امکانات بهداشتی عمومی در اولویت اول تا سوم قرار می‌گیرند.
سمانه نورانی آزاد؛ فرهاد خدادادکاشی؛ عرفانه راسخ جهرمی
چکیده
چکیدهنیروی انسانی یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی است و تأمین سلامت آن اهمیت زیادی دارد. بهبود و پرورش نیروی انسانی به‌نوبه خود وابسته به تأمین مخارج بهداشت و درمان است؛ تجربه کشورهای جهان نشان داده که با افزایش مقیاس تولید، هزینه متوسط به دلیل یادگیری و صرفه مقیاس کاهش مییابد و این امر باعث دسترسی نیروی انسانی به خدمات ...
بیشتر
چکیدهنیروی انسانی یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی است و تأمین سلامت آن اهمیت زیادی دارد. بهبود و پرورش نیروی انسانی به‌نوبه خود وابسته به تأمین مخارج بهداشت و درمان است؛ تجربه کشورهای جهان نشان داده که با افزایش مقیاس تولید، هزینه متوسط به دلیل یادگیری و صرفه مقیاس کاهش مییابد و این امر باعث دسترسی نیروی انسانی به خدمات بهداشت و درمان با سهولت و هزینه کمتر میشود؛ بنابراین سؤال محوری این تحقیق آن است که آیا در بخش بهداشت و درمان مقوله یادگیری مطرح است و آیا هزینههای واحد این بخش با یادگیری و افزایش مقیاس طی زمان کاهش یافته است؟ بدین منظور ضمن به‌کارگیری دادههای 187 کشور جهان مستخرج از پایگاه دادهها و اطلاعات بانک جهانی نسبت به کمی نمودن دو مقوله یادگیری و صرفه مقیاس و پاسخگویی به سؤالات تحقیق اقدام میگردد. نتایج تحقیق دلالت بر آن دارد که: اولاً در بخش بهداشت و درمان کشورهای جهان صرفههای مقیاس محقق شده اما هنوز کاملاً تخلیه نشده و میتوان با افزایش تولید از صرفه مقیاس بهرهبرداری نمود؛ ثانیاً در بخش بهداشت و درمان کشورهای جهان فرایند یادگیری تحقق یافته است؛ ثالثاً در کشورهای توسعه‌یافته ضریب تولید در منحنی یادگیری نزدیک به یک و بیمعنی است؛ یعنی از تمامی صرفههای مقیاس بهرهبرداری شده است ضمناً ضریب یادگیری در سطح بالاتر از متوسط جهانی قرار دارد. درحالی‌که در کشورهای درحال‌توسعه که ضریب تولید معنیدار بوده و متوسط بازدهی به مقیاس گویای آن است که صرفههای مقیاس کاملاً تخلیه نشده و انتظار میرود با افزایش مقیاس امکان برخورداری از صرفه مقیاس وجود داشته باشد. درمجموع یافتههای تحقیق مؤید آن است که نرخ یادگیری و برخورداری از صرفه مقیاس در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه متفاوت از یکدیگرند؛ اما در این کشورها هر دو مؤلفه نقش کارآمدی در کاهش هزینه دارند.
زهرا حاجی زاده قوچان عتیق؛ سیروس احمدی نوحدانی؛ عبدالرضا فرجی راد؛ حجت مهکویی
چکیده
چکیده
چین با احیای جاده ابریشم باستانی، در قالب طرح ابتکار کمربند- ...
بیشتر
چکیده
چین با احیای جاده ابریشم باستانی، در قالب طرح ابتکار کمربند- جاده، که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های قرن است، در نظر دارد با حضور در عرصه اقتصاد جهانی، به مقابله با نظام اقتصادی تک قطبی آمریکا برود. رویکرد صرفاً اقتصادی چین، بسیاری از کشورهای مسیر طرح ابتکار کمربند- جاده را به حضور در این پروژه تشویق کرده است. این طرح تأثیرات زیادی بر کشورهای مسیر طرح از جمله ایران خواهد داشت. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که جایگاه ایران در طرح کمربند- جاده چیست و این طرح چه پیامدهایی بر ژئواکونومی ایران خواهد داشت. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی است و از نظر گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اینترنت و مصاحبه با صاحبنظران می‌باشد که در مرحله اول با استفاده از نرم افزار SPSS و در مرحله دوم با استفاده از نرم افزار میک مک ارزیابی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد اجرای موفق طرح ابتکار کمربند –جاده، موجب افزایش همکاری‌های اقتصادی در منطقه، احیای موقعیت ژئواکونومیک ایران و حضور فعال‌تر ایران در همکاری‌های غیر غربی میگردد. دیدگاه‌های ضد و نقیض برخی رقیبان این طرح اقتصادی موجب شده است تا نتوانند برتری و ابتکار عمل چین در ایجاد آن را بپذیرند؛ بنابراین با نگاه جنگ اقتصادی به مقابله با این طرح پرداخته‌اند. نتایج به دست آمده از واکاوی و تبیین طرح ابتکار کمربند- جاده و شفاف‌سازی روابط اقتصادی- تجاری میان ایران و چین نشان میدهد علیرغم اینکه ایران در این طرح موقعیت مرکزی دارد و در مرکز جغرافیایی طرح قرار گرفته اما به‌خوبی از مزایای این پروژه بهره نبرده است.
اقتصاد انرژی
امیررضا البرز؛ محمود احمدی شریف؛ محمود هاشمی
چکیده
چکیدههدف از این پژوهش ارائه الگوی استفاده از فناوری بلاکچین در تجارت بینالملل (مشتقات نفتی) است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت دادهها آمیخته و از نظر روشهای گردآوری دادهها یک پژوهش توصیفی است. جامعه آماری در مرحله روش پژوهش کیفی شامل خبرگان و صاحبنظران دانشگاهی و نیز خبرگان و مدیران در حوزۀ نفت، گاز و پتروشیمی ...
بیشتر
چکیدههدف از این پژوهش ارائه الگوی استفاده از فناوری بلاکچین در تجارت بینالملل (مشتقات نفتی) است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت دادهها آمیخته و از نظر روشهای گردآوری دادهها یک پژوهش توصیفی است. جامعه آماری در مرحله روش پژوهش کیفی شامل خبرگان و صاحبنظران دانشگاهی و نیز خبرگان و مدیران در حوزۀ نفت، گاز و پتروشیمی بودند که از این میان، تعداد 125 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس و هدفمند انتخاب شدند. اطلاعات جمعآوریشده در مرحله کیفی به روش گرندد تئوری و بر اساس ابزار مصاحبه و در مرحله کمی از مدلسازی معادلات ساختاری و روش تحلیل عاملی مورد تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش بر اساس نظر خبرگان، پنج عامل اصلی در رابطه با ارائه الگوی استفاده از فناوری بلاکچین در تجارت بینالملل (مشتقات نفتی) پیشنهاد شد که شامل 1-شرایط علّی، 2-پدیده محوری، 3-راهبردها، 4-شرایط زمینهای و 5- شرایط مداخلهگر بودند. بر اساس نظر خبرگان، زیرمولفههای هریک از این عوامل شناسایی شدند. بر اساس نتایج، کلیه متغیرهای پیش‌بین در مدل در نظر گرفتهشده، یعنی مؤلفه‌های تجارت بینالملل و استفاده از فناوری بلاکچین درمجموع توانایی پیشبینی 36/0 (0.01 > p) از واریانس متغیر میانجی یعنی تجارت بینالملل و توانایی پیشبینی 16/0 (0.05 > p) از واریانس متغیر ملاک یعنی بهبود عرضه مشتقات نفتی در سطح بینالملل را داشته است که این ضرایب هردو مثبت و مستقیم هستند. نتایج نشان میدهد الگوی 5 عاملی، در ایجاد سازوکار استفاده از فناوری بلاکچین در تجارت بینالملل (مشتقات نفتی) دارای تأثیر بالایی است.
وحید فولادگر؛ مهدی فیضی
چکیده
با وجود اهمیت و ضرورت وجود آمار دقیق و با توالی مناسب برای سیاست‌گذاری اقتصادی، دادههای اقتصادی در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه ازجمله ایران به دلایل متعدد با دقتی پایین و توالی کم تولید می‌شوند. در سال‌های اخیر، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، مخصوصاً تصاویر نور شب، با دقت بالا و توالی زیاد به‌عنوان یکی از منابع مهم اطلاعاتی ...
بیشتر
با وجود اهمیت و ضرورت وجود آمار دقیق و با توالی مناسب برای سیاست‌گذاری اقتصادی، دادههای اقتصادی در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه ازجمله ایران به دلایل متعدد با دقتی پایین و توالی کم تولید می‌شوند. در سال‌های اخیر، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، مخصوصاً تصاویر نور شب، با دقت بالا و توالی زیاد به‌عنوان یکی از منابع مهم اطلاعاتی برای برآورد میزان فعالیت اقتصادی در کشورهای جهان مورداستفاده قرار گرفته است. در این مقاله، برای نخستین بار، نسل جدید دادههای ماهانه نور شب برای ایران گردآوری، پردازش و پالایش شدند و از این دادهها برای برآورد تولید ناخالص داخلی در ایران در مقاطع فصلی استفاده شده است. نتایج نشان داد که این دادهها، برآورد بسیار خوبی از تولید ناخالص داخلی ایران در سطح ملی ارائه میدهد و استفاده از آنها در کنار برآورد جمعیت کشور و در نظر گرفتن تغییرات فصلی، می‌تواند قابلیت پیشبینی مدل را افزایش دهد.
اقتصاد شهری
زریر نگین تاجی؛ سید عطاءالله سینائی
چکیده
شهرداریها در ایران وابستگی بالایی به درآمدهای حاصل از بخش مسکن و شهرسازی دارند و شهرداری تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست. ازاینرو، تأمین منابع درآمدی لازم برای اداره شهر، به‌ویژه در شرایط رکود بخش مسکن، از مهمترین موضوعات پیش روی شهرداریها است. در شرایط رکود، شهرداری تهران همواره سعی کرده تا با تخفیفاتی در عوارض شهرسازی، ...
بیشتر
شهرداریها در ایران وابستگی بالایی به درآمدهای حاصل از بخش مسکن و شهرسازی دارند و شهرداری تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست. ازاینرو، تأمین منابع درآمدی لازم برای اداره شهر، به‌ویژه در شرایط رکود بخش مسکن، از مهمترین موضوعات پیش روی شهرداریها است. در شرایط رکود، شهرداری تهران همواره سعی کرده تا با تخفیفاتی در عوارض شهرسازی، منابع درآمدی موردنیاز خود را تأمین نماید. هدف این مقاله، بررسی اثر عوارض شهرسازی بر سرمایه‌گذاری در مسکن شهر تهران است. برای انجام این کار، از داده سال‌های 1400-1380 و روش خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی استفاده شده است. نتایج مدل در بلندمدت نشان میدهد که عوارض شهرسازی بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در مسکن شهر تهران تأثیر معنی‌داری ندارد؛ بنابراین اعمال تخفیفات در عوارض مذکور شاید در کوتاهمدت باعث تأمین منابع درآمدی لازم برای شهرداری تهران گردد، اما در بلندمدت تأثیری نخواهد داشت. همچنین مدل بلندمدت نشان میدهد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در مسکن تهران تحت تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی و نقدینگی است و همچنین بازدهی داراییهای رقیبی مانند سکه طلا است.
جامعه شناسی اقتصادی
مصطفا مختاری؛ سروش فتحی؛ مهرداد نوابخش
چکیده
توسعه مهمترین هدف کلی افراد و جوامع در عصر حاضر و تلاش‌های توسعه‌ای در همه جوامع جزو اهداف اصلی کشورها بوده برهمیناساس، هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل پیشران‌های ملی سیاست‌گذاری توسعه ایران است. روش انجام این پژوهش کیفی از نوع آینده‌پژوهی که با استراتژی تحلیل روند انجام و همه روندهای ملی حاکم بر وضعیت سیاست‌گذاری توسعه ...
بیشتر
توسعه مهمترین هدف کلی افراد و جوامع در عصر حاضر و تلاش‌های توسعه‌ای در همه جوامع جزو اهداف اصلی کشورها بوده برهمیناساس، هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل پیشران‌های ملی سیاست‌گذاری توسعه ایران است. روش انجام این پژوهش کیفی از نوع آینده‌پژوهی که با استراتژی تحلیل روند انجام و همه روندهای ملی حاکم بر وضعیت سیاست‌گذاری توسعه ایران با مطالعه گزارش‌های داخلی و خارجی ازجمله مطالعه پژوهش‌های موجود و ادبیاتنظری و مصاحبه‌های عمیق و جلسات هم‌اندیشی انجام و در معرض نقد و بررسی خبرگان و فعالان سیاست‌گذاری توسعه در ایران گذاشته شده است. جامعه آماری شامل همه خبرگان و فعالان سیاست‌گذاری توسعه در ایران که 25 نفر از آن به‌صورت مصاحبه و شرکت در جلسات هم‌اندیشی در فرایند پژوهش مشارکت داشته‌اند. انتخاب این نخبگان بر اساس روش نمونه‌گیری گلولهبرفی بوده و تجزیه‌وتحلیل داده در بر مبنای تحلیل روند از نوع تحلیل پیشران‌ها است. در این پژوهش 25 پیشران مهم و اساسی در 5 حوزه اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، زیست‌محیطی، سیاسی و در سطح ملی 9 پیشران مهم اجتماعی برای سیاست‌گذاری توسعه کشور شناسایی شده که شامل؛ لغو حمایتگری فرهنگی، ایجاد چشم‌انداز مشترک، گفتگوی ملی برای توسعه، جلب مشارکت همگانی، رفع فقر و نابرابری، شمول اجتماعی، سیاست‌گذاری کنترل جمعیت، سیاست‌گذاری توسعه شهری و تغییر رفتار کنشگران فردی هستند، پیشران‌های ملی فناورانه نیز شامل 5 پیشران مهم؛ استقلال نهاد آموزشعالی، تمرکز بر آموزش‌وپرورش، گسترش حاکمیت علم، توسعه علم و فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز و پذیرش فناوری هستند، پیشران‌های اقتصادی در سطح ملی نیز 3 پیشران مهم دیده‌بانی و اندازه‌گیری توسعه، لغو حمایتگری اقتصادی و گردشگری برای توسعه ایران هستند؛ اما در حوزه زیست‌محیطی نیز چهار پیشران؛ سیاست‌گذاری آمایش سرزمین، سازگاری و انعطاف‌پذیری با تغییرات اقلیمی، سطح دسترسی به انرژی پاک و جلوگیری از آلودگی صنعتی هستند. نهایتاً پیشران‌های سیاسی و حاکمیتی شناسایی شده در سطح ملی شامل 4 پیشران؛ توسعه نقد افقی، تصمیم‌گیری متفکرانه، تقویت جامعه مدنی و پیاده‌سازی سیاستهای تدوین شده هستند. این پیشران‌ها در حوزه‌های مختلف اجتماعی، فنی، اقتصادی، زیست‌محیطی و سیاسی هستند که به لحاظ درجه اثرگذاری به ترتیب پیشران‌های سیاسی حاکمیتی، پیشران‌های زیست‌محیطی، پیشران‌های فناورانه، پیشران‌های اقتصادی و درنهایت پیشران‌های اجتماعی-فرهنگی وجود دارند، اما بر اساس درجه اهمیت به ترتیب؛ مسائل اقتصادی، فنیاجتماعی،فرهنگی، زیست‌محیطی و نهایتاً پیشران‌های سیاسی در اولویت هستند.
رضا رنج پور؛ محمدرضا سلمانی بیشک؛ زهرا کریمی تکانلو؛ نصرت مختارزاده خانقاهی
چکیده
نوسانات نرخ ارز از مهمترین متغیرهای اقتصادی یک کشور بوده که با تأثیر بر برخی از شاخصهای کلان، انگیزۀ فعالان اقتصادی را دچار تغییر کرده و بر تولید بخش‌های اقتصادی کشور تأثیر می‌گذارد. ازاینرو، در مقالۀ حاضر سعی شده، تأثیر شوک‌های ارزی بر عملکرد زیر بخش‌های صنعت استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گیرد. لذا ابتدا شوک‌های ارزی ...
بیشتر
نوسانات نرخ ارز از مهمترین متغیرهای اقتصادی یک کشور بوده که با تأثیر بر برخی از شاخصهای کلان، انگیزۀ فعالان اقتصادی را دچار تغییر کرده و بر تولید بخش‌های اقتصادی کشور تأثیر می‌گذارد. ازاینرو، در مقالۀ حاضر سعی شده، تأثیر شوک‌های ارزی بر عملکرد زیر بخش‌های صنعت استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گیرد. لذا ابتدا شوک‌های ارزی با کمک الگوی واریانس ناهمسانی اتورگرسیو تعمیم یافته محاسبه شده و به عنوان یک متغیر توضیحی وارد مدل شده است و سپس با استفاده از دادههای تابلویی مبتنی بر الگوهای با ضرایب متغیر و پویا با تکنیک pmge تأثیر آن بر ارزش‌افزوده 23 زیر بخش صنعت استان آذربایجان شرقی بر اساس کدهای دو رقمی ISIC-REV4، برای دورۀ 1379 نا 1392 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان از تأثیر مثبت و معنیدار متغیرهای سرمایه، نیروی کار و میزان صادرات بر ارزش‌افزوده زیر بخش‌های صنعت در استان آذربایجان شرقی دارد. در میان 23 زیر بخش صنعت استان، نوسانات ارزی، تنها بر 9 زیر بخش از 23 زیر بخش تأثیر معناداری برجای می‌گذارد. این اثر برای هر 9 زیر بخش، منفی بوده، لذا نوسانات نرخ ارز مؤثر واقعی، اثر معکوسی بر ارزش‌افزودۀ صنعت استان گذاشته و به‌ویژه تولید 9 زیر بخش مذکور را دچار نوسان می‌سازد. این نتایج، لزوم توجه بیشتر به نوسانات ارزی و اتخاذ سیاستهای مؤثر، جهت مقابله با تأثیرات سوء این نوسانات را بیش‌ازپیش آشکار می‌سازد.
وحید شقاقی شهری
چکیده
همزمان با گسترش بحث جهانی‌شدن در کنار ظهور عصر اقتصاد دانش‌پایه، برخی از اقتصاددانان بر این باورند که بین‌المللی کردن بازارهای جهانی به ضرر کشورهای درحال‌توسعه خواهد بود. ازاینرو، منطقه‌گرایی و تشکیل ترتیبات منطقه‌ای مطرح شده تا از این طریق کشورها بتوانند خود را در مقابل مشکلات و بحران‌های جهانی حفظ کنند. در ضمن با شناخت مزیت‌های ...
بیشتر
همزمان با گسترش بحث جهانی‌شدن در کنار ظهور عصر اقتصاد دانش‌پایه، برخی از اقتصاددانان بر این باورند که بین‌المللی کردن بازارهای جهانی به ضرر کشورهای درحال‌توسعه خواهد بود. ازاینرو، منطقه‌گرایی و تشکیل ترتیبات منطقه‌ای مطرح شده تا از این طریق کشورها بتوانند خود را در مقابل مشکلات و بحران‌های جهانی حفظ کنند. در ضمن با شناخت مزیت‌های نسبی و تکیه بر ظرفیت‌های جدید عصر دانایی و تقویت نهادها و بسترهای اقتصاد دانش‌بنیان، ارتقای سرمایه‌گذاری خارجی و متعاقب آن رشد اقتصادی را در درون منطقه میسر سازند. در مقاله حاضر، پس از بررسی تئوری‌ها و ادبیات موضوع مشترک سه مبحث اقتصاد دانش‌بنیان، منطقه‌گرایی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و در چارچوب الگوی اقتصادسنجی جاذبه، اثرات اقتصاد دانش‌بنیان در قالب الگوی همگرایی‌های اقتصادی – منطقه‌ای بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی کشورهای اسلامی عضو اکو مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان میدهد اقتصاد دانش‌بنیان اثرات مثبت بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی بین کشورهای منتخب دارد؛ به‌طوری‌که طبق نتایج برآورد شده بهبود هر واحدی شاخص ترکیبی اقتصاد دانش‌بنیان در کشور میزبان در حدود 41 میلیون دلار بر حجم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی افزوده است.
مرضیه د یندار رستمی؛ شمس الله شیرین بخش ماسوله
چکیده
هدف مقاله حاضر بررسی اثرات نا متقارن قیمت مسکن بر مصرف خانوارهای شهری در استان‌های ایران، طی دوره 1393-1385 می‌باشد. برای این منظور، با برسی دو الگو، ابتدا اثر تکانه قیمت مسکن بر مصرف خانوارهای شهری و سپس با وارد کردن تکانه‌های مثبت و منفی، اثرات نا متقارن آنها با استفاده از رویکرد خود بازگشت برداری پنل (Panel VAR) مورد بررسی قرار گرفته ...
بیشتر
هدف مقاله حاضر بررسی اثرات نا متقارن قیمت مسکن بر مصرف خانوارهای شهری در استان‌های ایران، طی دوره 1393-1385 می‌باشد. برای این منظور، با برسی دو الگو، ابتدا اثر تکانه قیمت مسکن بر مصرف خانوارهای شهری و سپس با وارد کردن تکانه‌های مثبت و منفی، اثرات نا متقارن آنها با استفاده از رویکرد خود بازگشت برداری پنل (Panel VAR) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر آن است که اثر تغییرات قیمت مسکن بر مصرف خانوارهای شهری در استان‌های ایران، طی دوره مورد بررسی، منفی و معنادار می‌باشد. همچنین بررسی اثرات نا متقارن تکانه قیمت مسکن، اثر منفی و معنادار در تکانه مثبت و اثر مثبت و معنادار در تکانه منفی قیمت مسکن نشان داده است. بررسی تابع واکنش آنی ناهمبسته (OIRF)، حاکی از آن است که تکانه قیمتی مثبت اثر گذارتر از تکانه قیمتی منفی بر مصرف می‌باشد؛ بنابراین بر اساس پژوهش حاضر، اثر نامتقارن تکانه مسکن بر مصرف خانوار شهری تأیید گردیده است. به طور کلی، خانوارهای شهری در استان‌های ایران در دوره مزبور در مواجهه با سود و زیان‌های احتمالی سرمایه، رفتار پس انداز خویش را تغییر خواهند داد. نتایج حاصل نشان دهنده افزایش گرایش به پس انداز خانوارهای شهری و افزایش عدم اطمینان به تغییرات ثروت طی دوره مزبور است.
Hossein Aیgharpur؛ Parviz Mohamadzadeh؛ Salar Jalilpoor
چکیده
چکیده:
امروزه اطلاعات نقش مهمی را در فرآیند توسعه ایفا می‌کند، بطوریکه استفاده ازفنآوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT) سبب تغییر فرآیندهای کاری و شیوههای زندگی و فعالیت افراد شده و از طریق فراهم آوردن ابزارهای ارزان و کارا می‌توانند فرآیند توسعه کشورها را سرعت بخشند.
در این راستا، هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل تعیین کننده در استفاده ...
بیشتر
چکیده:
امروزه اطلاعات نقش مهمی را در فرآیند توسعه ایفا می‌کند، بطوریکه استفاده ازفنآوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT) سبب تغییر فرآیندهای کاری و شیوههای زندگی و فعالیت افراد شده و از طریق فراهم آوردن ابزارهای ارزان و کارا می‌توانند فرآیند توسعه کشورها را سرعت بخشند.
در این راستا، هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل تعیین کننده در استفاده از تکنولوژی های فن آوری اطلاعات و ارتباطات در بین کشورهای آسیایی منتخب طی دوره زمانی 2005-2000 می باشد. برای این منظور، از تکنیک دادههای تابلویی استفاده شده است.
یافتههای تجربی تحقیق نشان می دهد که تفاوتهای منطقه‌ای و جغرافیایی بهمراه برخی از شاخصهای توسعه‌ای می‌توانند تا حدود زیادی وجود تفاوت در میزان استفاده از ICT را در کشورهای مورد مطالعه توضیح دهند.
واژههای کلیدی: فناوری اطلاعات و ارتباطات، کشورهای آسیایی، دادههای تابلویی
طبقه بندی JEL : O53, O33, C23
محمد قربانی؛ علی فیروززارع
چکیده
چکیده
در این پژوهش، تلاش شده است با استفاده از دادههای مقطع زمانی جمع آوری شده از طریق پیمایش میدانی در سال 1384 در مشهد و به‌کارگیری رهیافت ارزش‌گذاری مشروط و الگوی توبیت، ارزش آلودگی هوای مشهد و عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت افراد تعیین شود. نتایج نشان داد ارزش کل آلودگی هوا در منطقه پرآلوده مشهد برابر 7134146560 ریال و در منطقه متوسط ...
بیشتر
چکیده
در این پژوهش، تلاش شده است با استفاده از دادههای مقطع زمانی جمع آوری شده از طریق پیمایش میدانی در سال 1384 در مشهد و به‌کارگیری رهیافت ارزش‌گذاری مشروط و الگوی توبیت، ارزش آلودگی هوای مشهد و عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت افراد تعیین شود. نتایج نشان داد ارزش کل آلودگی هوا در منطقه پرآلوده مشهد برابر 7134146560 ریال و در منطقه متوسط آلوده برابر 5242428950 ریال است و در مجموع بهبود وضعیت آلودگی هوای مشهد از دیدگاه شهروندان ارزشی معادل 12376575510 ریال دارد. همچنین بر اساس یافتههای این پژوهش، متغیرهای میزان تحصیلات، درآمد خانوار، داشتن خودرو، سن، نوع منطقه محل سکونت و داشتن فرزند متغیرهایی هستند که از نظر آماری بر میزان تمایل به پرداخت افراد تأثیرگذارند.
طبقه‌بندی JEL: Q53,Q52,Q58.C42
کلید واژه‌ها: ارزش‌گذاری مشروط، آلودگی هوا، الگوی توبیت، مشهد
ناصر شاهنوشی
چکیده
بررسی ارتباط متقابل بخش کشاورزی با سایر بخش‌های اقتصاد استان‌های خراسان
ناصر شاهنوشی
دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه حیات‌غیبی
دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمود دانشور
استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
تاریخ دریافت: 26/8/1390 تاریخ پذیرش: 16/7/1391
چکیده
با توجه ...
بیشتر
بررسی ارتباط متقابل بخش کشاورزی با سایر بخش‌های اقتصاد استان‌های خراسان
ناصر شاهنوشی
دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه حیات‌غیبی
دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمود دانشور
استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
تاریخ دریافت: 26/8/1390 تاریخ پذیرش: 16/7/1391
چکیده
با توجه به اهمیت بخش کشاورزی برای اقتصاد ایران و استان‌های خراسان و همچنین ارتباط این بخش با سایر بخشها، مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباطات متقابل و پیوند بین بخش کشاورزی با دیگر بخش‌های اقتصادی استان‌های خراسان صورت گرفته است. برای این منظور از جدول داده- ستانده استان‌های خراسان برای سال 1380 و روش حذف فرضی استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل، دو فعالیت “زراعت و باغداری” و “پرورش حیوانات، کرم ابریشم، زنبور عسل و شکار” از زیر بخش کشاورزی جز بخش‌های کلیدی اقتصاد استان بوده و دارای ارتباط قوی با دیگر فعالیت‌های اقتصادی هستند. همچنین در مجموع، ارتباط پیشین این فعالیت‌ها با فعالیت‌های “ساخت محصولات غذایی، انواع آشامیدنی‌ها و محصولات از توتون و تنباکو”، “ساخت منسوجات” و “محل‌های صرف غذا و نوشیدنی” و ارتباط پسین آنها با فعالیت‌های “حمل و نقل جاده‌ای”، “عمده فروشی، خرده فروشی، تعمیرات” و “ساخت مواد و محصولات شیمیایی” بیش از فعالیت‌های دیگر است.
طبقه‌بندی JEL: Q1، D57، C67
کلید واژه‌ها: بخش کشاورزی، جدول داده- ستانده، پیوندهای پسین و پیشین، روش حذف فرضی
ابوالفضل شاه آبادی
چکیده
بررسی تأثیر مؤلفه های اقتصاد دانش بر بهره وری کل عوامل کشورهای منتخب عضو کنفرانس اسلامی
ابوالفضل شاه آبادی
استادیار دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
فاطمه کیمیایی
کارشناس ارشد اقتصاد، تهران، ایران
محمد ارباب افضلی
کارشناس ارشد اقتصاد، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 25/11/91 تاریخ پذیرش:25/4/92
چکیده
مطالعه ...
بیشتر
بررسی تأثیر مؤلفه های اقتصاد دانش بر بهره وری کل عوامل کشورهای منتخب عضو کنفرانس اسلامی
ابوالفضل شاه آبادی
استادیار دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
فاطمه کیمیایی
کارشناس ارشد اقتصاد، تهران، ایران
محمد ارباب افضلی
کارشناس ارشد اقتصاد، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 25/11/91 تاریخ پذیرش:25/4/92
چکیده
مطالعه حاضر به بررسی تأثیر مؤلفه های اقتصاد دانش بر رشد بهره وری کل عوامل تولید کشورهای منتخب عضو سازمان کنفرانس اسلامی در دوره زمانی 1996- 2009 با استفاده از روش Panel data پرداخته است. نتایج حاصل از تخمین مدل مربوطه با استفاده از تکنیک GLS در کشورهای منتخب عضو کنفرانس اسلامی نشان می دهد مؤلفه نسبت انباشت هزینه های آموزشی به تولید ناخالص داخلی در این کشورها تأثیر منفی بر رشد بهره وری کل عوامل دارد که ناشی از تقاضا محور نبودن سرمایه انسانی است. همچنین نتایج بیانگر تأثیر مثبت ولی ناچیز نسبت انباشت تحقیق و توسعه داخلی به تولید ناخالص داخلی (به دلیل عرضه محور بودن فعالیت های تحقیق وتوسعه داخلی) و نسبت انباشت تحقیق و توسعه خارجی به تولید ناخالص داخلی بر بهره وری کل عوامل کشورهای عضو کنفرانس اسلامی است. اما در مقابل تأثیر نسبت انباشت فناوری اطلاعات و ارتباطات به تولید ناخالص داخلی مثبت و معنادار است.
کلید واژه‌ها: بهره وری کل عوامل، تحقیق وتوسعه، فناوری اطلاعات و ارتباطات، سرمایه انسانی، اقتصاد دانش محور.
طبقه بندی JEL: E23, O11, O31, O47, C23
میکائیل عظیمی
چکیده
یکی از مفاهیمی که همواره مورد توجه صاحبنظران توسعه قرار داشته، (عدم) تعادل بوده است؛ عدم تعادلی که در برش‌های بخشی (به طور مشخص میان کشاورزی و صنعت؛ خدمات در آن مقطع هنوز به وضعیت برتر دست نیافته بود)، اجتماعی (میان شهر و روستا)، اقتصادی (میان تولید و مصرف یا تولید سنتی و تولید مدرن) و منطقه‌ای (میان مرکز و پیرامون) شناسایی شده و در تقابل ...
بیشتر
یکی از مفاهیمی که همواره مورد توجه صاحبنظران توسعه قرار داشته، (عدم) تعادل بوده است؛ عدم تعادلی که در برش‌های بخشی (به طور مشخص میان کشاورزی و صنعت؛ خدمات در آن مقطع هنوز به وضعیت برتر دست نیافته بود)، اجتماعی (میان شهر و روستا)، اقتصادی (میان تولید و مصرف یا تولید سنتی و تولید مدرن) و منطقه‌ای (میان مرکز و پیرامون) شناسایی شده و در تقابل با یکدیگر و اثرات آنها بررسی شدند. اما علیرغم تلاش‌های نظری و تجربی فراوان در تحقق توسعه‌ای موزون (دارای عدم تعادل منطقه‌ای کمتر)، کشورهای بسیاری از آسیب‌ها، مخاطرات و دشواری‌های برآمده از عدم تعادل منطقه‌ای رنج می‌برند.
این مقاله درصدد آن است تا به موضوع عدم تعادل منطقه‌ای (تمرکز منطقه‌ای) پرداخته و رابطه میان رشد در سطح ملی (کلان) و تمرکز منطقه‌ای را مورد ارزیابی قرار دهد. در این راستا ابتدا با مرور نظریات ارائه شده در حوزه توسعه، تلاش شده تا پاسخ این نظریه‌ها به رابطه مورد بحث شناسایی شود. سپس در ادامه با استفاده شده از تحلیل دادههای ثانویه، به ارزیابی این رابطه به صورت کمی اقدام کرده است. نتایج حاصل شده نشان می‌دهند که بحث عدم تعادل منطقه‌ای در ادبیات متعارف اقتصادی از جایگاه اندکی برخوردار است. اما رویکردهای رقیب و غیرمتعارف، این موضوع را در کانون توجه قرار داده‌اند. از طرف دیگر محاسبه شاخص‌ها و تحلیل دادههای موجود حکایت از آن دارند که تمرکز منطقه‌ای در ایران روندی افزایشی (هر چند بطئی) داشته و همبستگی منفی میان تمرکز منطقه‌ای و رشد اقتصادی در سطح ملی، قابل انتظار است.
حجت الله عبدالملکی؛ مریم اولیایی ترشیز
چکیده
چکیده
مطالعات مزیت سنجی منطقه ای، به جهت تحلیل تأثیرات رشد بخش‌های مختلف بر رشد و توسعه کلی اقتصاد منطقه- و برآیند این اثرات در سطح ملی و کلان- و نیز جهت دهی سیاستهای حمایتی در مناطق، از مهم ترین اجزای تحقیقاتی در تعیین خط مشی‌های کلی، سیاستهای کاربردی و برنامه‌های عملیاتی توسعه مناطق در یک کشور محسوب می شود. در رابطه با تعیین ...
بیشتر
چکیده
مطالعات مزیت سنجی منطقه ای، به جهت تحلیل تأثیرات رشد بخش‌های مختلف بر رشد و توسعه کلی اقتصاد منطقه- و برآیند این اثرات در سطح ملی و کلان- و نیز جهت دهی سیاستهای حمایتی در مناطق، از مهم ترین اجزای تحقیقاتی در تعیین خط مشی‌های کلی، سیاستهای کاربردی و برنامه‌های عملیاتی توسعه مناطق در یک کشور محسوب می شود. در رابطه با تعیین مزیت‌های منطقه ای، دو رویکرد وجود دارد: رویکرد اول) شناسایی مزیت ها با لحاظ عوامل کمی و کیفی محیطی (مزیت‌های پنهان) و رویکرد دوم) شناسایی مزیت ها براساس سوابق تاریخی رشد بخش ها (مزیت‌های آشکار شده). تحقیق حاضر در پاسخ به این دو سوال انجام شده است که: 1- به لحاظ نظری، عوامل و متغیرهای مؤثر در تعیین مزیت‌های تولیدی منطقه ای کدامند؟ در این میان تفاوت بین الگوهای تعیین مزیت‌های آشکار شده و الگوهای تعیین مزیت‌های پنهان در چیست؟ 2- با توجه به مبانی نظری دو الگوی مزیت‌های آشکار شده و پنهان و در ارتباط با مورد خاص استان‌های منطقه خراسان- خراسان‌های شمالی، رضوی و جنوبی- خروجی هریک از دو الگوی فوق در تعیین مزیت‌های منطقه ای چیست؟ الگوی ارتباطی نتایج این دو مدل چگونه است؟ به منظور پاسخ دهی به این سوالات ، از روشهای اسنادی و مدل سازی کمی- کاربردی (فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و نسبت مکانی) استفاده شده است. نتایج تحقیق، حاکی از عدم تطابق نسبی مزیت‌های آشکارشده و پنهان در استان‌های منطقه خراسان است. در این خصوص، استان خراسان جنوبی حائز بیشترین سطح تطابق و تناظر است. همچنین در این منطقه به طور کلی در دوره زمانی 1383-86، بیشترین تناسب و تناظر بین بخش‌های رشد یافته و بخش‌های دارای مزیت واقعی بالاتر بروز یافته است.
کلید واژه ها:مزیت سنجی منطقه ای، مزیت‌های آشکار شده، مزیت‌های پنهان، مدل اقتصاد پایه، نسبت مکانی، مدل‌های تصمیم گیری چندمعیاره (MCDMs).
محمدعلی فیض پور؛ ابوالفضل شاه محمدی مهرجردی
چکیده
چکیده
تقریباً در تمامی مطالعات انجام شده در حوزه مزیت نسبی مناطق، شاخصهای عمومی مزیت نسبی مانند اشتغال، ارزش افزوده و سودآوری، مدّ نظر قرارگرفته است؛ درحالی که مطالعه مزیت نسبی مناطق، بدون در نظر گرفتن معیارهای توسعه پایدار، که عدم آلایندگی از عمده‌ترین آن محسوب میشود، مطالعه‌ای ناقص است. بر این اساس، مطالعه حاضر می‌کوشد با ...
بیشتر
چکیده
تقریباً در تمامی مطالعات انجام شده در حوزه مزیت نسبی مناطق، شاخصهای عمومی مزیت نسبی مانند اشتغال، ارزش افزوده و سودآوری، مدّ نظر قرارگرفته است؛ درحالی که مطالعه مزیت نسبی مناطق، بدون در نظر گرفتن معیارهای توسعه پایدار، که عدم آلایندگی از عمده‌ترین آن محسوب میشود، مطالعه‌ای ناقص است. بر این اساس، مطالعه حاضر می‌کوشد با در نظر گرفتن توأمان معیارهای عمومی مزیت نسبی مناطق و نیز، معیار عدم آلایندگی به‌عنوان مبنایی اساسی برای توسعه پایدار، جایگاه و رتبه مناطق کشور را از حیث مزیت نسبی صنایع تولیدی مورد بررسی قرار دهد. برای این منظور، ابتدا صنایع تولیدی مناطق مختلف بر اساس شاخصهای عمومی مزیت نسبی رتبه‌بندی شده و در مرحله بعد، جایگاه آنها با توجه به تلفیقی از شاخصهای عمومی مزیت نسبی و شاخصهای آلودگی هوا ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی در بخش صنعت با استفاده از روش تاپسیس مورد توجه قرارگرفته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد مزیت نسبی مناطق در صنایع تولیدی با و بدون در نظر گرفتن شاخصهای توسعه پایدار از یکدیگر کاملاً متمایز است و ازاینرو و نیز از حیث سیاست‌گذاری، مزیت‌های نسبی مناطق بدون در نظر گرفتن معیارهای پایداری راهنمای مناسبی برای سرمایه‌گذاری‌های صنعتی نخواهد بود.
کلیدواژه‌ها: آلودگی هوا، توسعه پایدار، صنایع تولیدی ایران، مزیت نسبی.
طبقه‌بندی JEL : Q01، L52، Q56، Q53
حسن دلیری؛ نادر مهرگان
چکیده
در سال‌های اخیر مفهوم توسعه پایدار شهری یکی از مهمترین مفاهیم مشترک در میان حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و جغرافیا بوده است. شاخص جای پای اکولوژیک یکی از روشهای اندازه‌گیری میزان توسعه پایدار در مناطق جغرافیایی می‌باشد. در این مقاله با استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک به بررسی پایداری توسعه در استان‌های خراسان پرداخته شده است. ...
بیشتر
در سال‌های اخیر مفهوم توسعه پایدار شهری یکی از مهمترین مفاهیم مشترک در میان حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و جغرافیا بوده است. شاخص جای پای اکولوژیک یکی از روشهای اندازه‌گیری میزان توسعه پایدار در مناطق جغرافیایی می‌باشد. در این مقاله با استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک به بررسی پایداری توسعه در استان‌های خراسان پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد ساکنان استان خراسان شمالی با مقدار 9704/1 هکتار دارای کمترین جای پای اکولوژیک و ساکنان استان خراسان جنوبی با مقدار 1699/2 سرانه هکتار دارای بالاترین جای پای اکولوژیک در میان استان‌های مورد مطالعه هستند. علاوه بر این هر یک از ساکنان استان خراسان رضوی با کسری اکولوژیک بهاندازه 1404/1 هکتار ناپایدارترین استان در میان استان‌های مورد مطالعه بوده و ساکنان استان خراسان شمالی با کسری اکولوژیک بهاندازه 7642/0 سرانه هکتار پایدارترین استان از لحاظ اکولوژیک در میان استان‌های مورد مطالعه میباشند.
کلیدواژه ها: جای پای اکولوژیک، خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، ظرفیت زیستی، توسعه پایدار.
زهرا افشاری
چکیده
در این مقاله به بررسی اثر بی ثباتی اقتصاد کلان بر نرخ باروری زنان در استان های ایران در دوره ی زمانی 1385-1391 پرداخته شده است .
نتایج نشان می دهد که یک رابطه ی منفی بین سطح توسعه استان و نرخ باروری وجود دارد. از آنجا که توسعه اقتصادی و تغییرات متعاقب آن باعث افزایش سطح آموزش عالی زنان ، و در نتیجه افزایش سن ازدواج می شود بر نرخ باروری اثر ...
بیشتر
در این مقاله به بررسی اثر بی ثباتی اقتصاد کلان بر نرخ باروری زنان در استان های ایران در دوره ی زمانی 1385-1391 پرداخته شده است .
نتایج نشان می دهد که یک رابطه ی منفی بین سطح توسعه استان و نرخ باروری وجود دارد. از آنجا که توسعه اقتصادی و تغییرات متعاقب آن باعث افزایش سطح آموزش عالی زنان ، و در نتیجه افزایش سن ازدواج می شود بر نرخ باروری اثر منفی دارند. نتایج این مدل با نظریه نوسازی لیبنشتاین مطابقت دارد. همچنین نقطه مقابل برخی از تحقیقات نتایج این تحقیق نشان می دهد که باروری یک واکنش مثبت به نرخ مشارکت زنان و نرخ رشد در امد سرانه و یک واکنش منفی به بیکاری نشان می دهد. ننایج حاصل با دیدگاه مکتب پنسیلوانیا که پیش بینی می‌کند که باروری رفتار موافق ادواری داردهم سو است .
