مقاله پژوهشی
اقتصاد منطقه ای
امیر رضا سوری؛ فاطمه پناهی
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر نرخ ارز در کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و کمتر توسعه یافته است. اطلاعات مورد استفاده دادههای پانل فصلی دوره 1996 تا 2022 که با استفاده از مدل پولی با قیمتهای چسبنده (SPMM) روش اختلافات دوجانبه برآورد شده است.نتایج این مطالعه نشان داد که در همه گروههای مورد بررسی رابطه ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر نرخ ارز در کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و کمتر توسعه یافته است. اطلاعات مورد استفاده دادههای پانل فصلی دوره 1996 تا 2022 که با استفاده از مدل پولی با قیمتهای چسبنده (SPMM) روش اختلافات دوجانبه برآورد شده است.نتایج این مطالعه نشان داد که در همه گروههای مورد بررسی رابطه بین نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی (GDP)، منفی است. ای از سوی دیگر رابطه بین نرخ ارز و تورم (IN) و نقدینگی (M2) در همه گروهها مثبت است که نشاندهنده این است که افزایش نرخ ارز میتواند به افزایش قیمتها و نقدینگی در اقتصاد منجر شود.علاوه بر این، نتایج تحقیق نشان داد که در کوتاهمدت، رابطه بین نرخ ارز و نرخ بهره در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه منفی است، به این معنا که افزایش نرخ بهره معمولاً منجر به تقویت ارز محلی میشود. در مقابل، در کشورهای کمتر توسعهیافته، در کوتاه مدت رابطه مثبت بین نرخ ارز و نرخ بهره برقرار است و ممکن است به دلیل شرایط اقتصادی خاص و ناپایداریهای موجود باشد. در این مطالعه جهت بررسی رابطه بلندمدت بین نرخ ارز و متغیرهای رشد اقتصادی و نرخ بهره از آزمون علیت گرنجر استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از همگرایی بلندمدت بین نرخ ارز و رشد اقتصادی و نرخ بهره است. این نتایج بر اهمیت سیاستهای اقتصادی تأکید دارد و نشان میدهد که مدیریت مؤثر نرخ بهره و ترویج رشد اقتصادی میتواند به ثبات نرخ ارز کمک کند.
مقاله پژوهشی
اقتصاد توسعه و برنامهریزی
سیدمحمد سیدحسینی؛ آرش دوراندیش؛ سیدمهدی مصطفوی
چکیده
از چالشهای کنونی دنیا، تغییر آب و هوا و آلودگی محیطزیست است که از عواقب عمده مصرف سوختهای فسیلی در سراسر جهان میباشد. برای گریز از این چالش، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی بویژه در مناطق شهری که بخش قابل توجه مصرف انرژی را دارند، میتواند راهگشا باشد. با توجه به چالشهای تامین برق در کلان شهریهای ایران ...
بیشتر
از چالشهای کنونی دنیا، تغییر آب و هوا و آلودگی محیطزیست است که از عواقب عمده مصرف سوختهای فسیلی در سراسر جهان میباشد. برای گریز از این چالش، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی بویژه در مناطق شهری که بخش قابل توجه مصرف انرژی را دارند، میتواند راهگشا باشد. با توجه به چالشهای تامین برق در کلان شهریهای ایران و با تاکید بر وجود فضای بِلااستفاده بام ساختمانها در فضای شهری، در این مقاله با استفاده نرمافزار PVsyst به شبیه سازی نیروگاه برق خورشیدی بر روی ساختمان فرضی در شهر مشهد پرداخته و با استفاده از معیارهای مالی مانند ارزش فعلی خالص، نرخ بازده داخلی و دوره بازگشت سرمایه با رویکرد فازی به امکان سنجی مالی آن پرداخته شدهاست. نتایج این مطالعه نشان داد احداث یک سیستم فتوولتاییک 5/5 کیلووات از نوع اتصال به شبکه بر روی پشتبامهایی بدون سایهاندازی در شهر مشهد با مساحت 70 مترمربع با تولید سالانه 9070 کیلووات ساعت دارای ارزش فعلی خالص فازی بین 371/1 تا 776/1 میلیارد ریال و نرخ بازده داخلی بین 29 تا 32 درصد و دوره بازگشت سرمایه 3/5 تا 5/3 سال خواهد بود. در نتیجه تولید برق خورشیدی بر روی پشتبام مورد نظر توجیه مالی دارد. پیشنهاد این مطالعه این است که با توجه به هزینه اولیه بالا برای احداث این کاربری به عنوان مهمترین محدودیت، سیاستگذاران تسهیلات مناسب را برای متقاضیان ارائه کنند و دولت نیز با حمایت از تولیدکنندگان و شرکتهای دانشبنیان در این حوزه، هزینه تولید تجهیزات مورد نیاز را کاهش دهد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد رشد و توسعه
مهدی رحیمی بخشمند؛ مهدی مرادی؛ سیما اسکندری
چکیده
ادبیات گذشته اثرات منفی نااطمینانی اقتصادی بر تولید، سرمایه گذاری و اشتغال را تایید کرده است. با این حال، مطالعات بسیار محدودی تأثیر نااطمینانی اقتصادی و تمرکز بانکی بر بخشهای غیررسمی را در نظر میگیرد. این مطالعه اثرات نااطمینانی اقتصادی بر اقتصاد سایه را با نقش تعدیلی تمرکز بانکی به عنوان شاخصی از بخش مالی بررسی میکند. برای ...
بیشتر
ادبیات گذشته اثرات منفی نااطمینانی اقتصادی بر تولید، سرمایه گذاری و اشتغال را تایید کرده است. با این حال، مطالعات بسیار محدودی تأثیر نااطمینانی اقتصادی و تمرکز بانکی بر بخشهای غیررسمی را در نظر میگیرد. این مطالعه اثرات نااطمینانی اقتصادی بر اقتصاد سایه را با نقش تعدیلی تمرکز بانکی به عنوان شاخصی از بخش مالی بررسی میکند. برای این منظور اطلاعات مربوط به یک نمونه از 20 کشور عضو منا طی دوره زمانی 1991 تا 2020 جمعآوری گردید. از روش GMM جهت برآورد و تخمین مدلهای پژوهش استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که نااطمینانی اقتصادی تاثیر مثبتی بر اندازه اقتصاد سایه دارد و به لحاظ آماری این تاثیر در سطح اطمینان 95 درصد تایید میگردد. همچنین نتایج نشان میدهد که تمرکز بانکی بر رابطه بین نااطمینانی اقتصادی و اقتصاد سایه تاثیر معناداری میگذارد. به طوری که تمرکز بانکی بالا باعث تشدید تاثیر مثبت نااطمینانی اقتصادی بر حجم اقتصاد سایه میگردد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد آب
امیر نریمانی قره تکان؛ مهین دخت کاظمی
چکیده
امروزه کمبود آب به یک مسأله محوری تبدیل شده است. برخورداری از آب سالم برای نیازهای انسانی از عوامل اساسی و به منزلهی عامل تمدن شناخته می شود. در این تحقیق به بررسی برخی عوامل مهم موثر بر مصرف آب مشترکین خانگی در شهر مشهد پرداخته و از روش توصیفی-پیمایشی جهت گرد آوری دادهها استفاده شده است. جامعه آماری در تحقیق حاضر کلیه مشترکین آب ...
بیشتر
امروزه کمبود آب به یک مسأله محوری تبدیل شده است. برخورداری از آب سالم برای نیازهای انسانی از عوامل اساسی و به منزلهی عامل تمدن شناخته می شود. در این تحقیق به بررسی برخی عوامل مهم موثر بر مصرف آب مشترکین خانگی در شهر مشهد پرداخته و از روش توصیفی-پیمایشی جهت گرد آوری دادهها استفاده شده است. جامعه آماری در تحقیق حاضر کلیه مشترکین آب خانگی در سطح شهر مشهد می باشد. 384 مشترک به عنوان نمونه آماری تعیین شده که به روش نمونه گیری خوشه ای-تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسش نامه محقق ساخته است که مشتمل بر ابعاد میزان درآمد، میزان تحصیلات، مصرف گرا بودن، فقدان آگاهی از وضعیت آب، فقدان توجه به منابع برای نسلهای آتی، قیمت آب مصرفی و مصرف آب می باشد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روشهای کمی و با کمک نرم افزارهای EXCEL و SPSS و در سطح آمار استنباطی با استفاده از نرم افزار PLS انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که بین میزان درآمد، تحصیلات، مصرف گرا بودن، فقدان آگاهی از وضعیت آب، فقدان توجه به منابع برای نسلهای آتی، قیمت و مصرف آب مشترکین رابطه معنی دار وجود دارد.
مقاله پژوهشی
اشتغال
حسین حاجیبابائی؛ مهدی اجلی؛ مجید فصولی
چکیده
توسعه بنگاههای کوچک و متوسط علاوه بر کمک به توسعه استانها، میتواند به عنوان اهرمی در جهت کمک به اقتصاد کشور و رشد جایگاه آن عمل نماید. استان همدان نیز همانند سایر استانهای صنعتی از این حیث مستثنی نبوده و این عامل میتواند در رشد اقتصادی استان موثر باشد. هدف اصلی از پژوهش حاضر، ارزیابی و اولویتبندی میزان تأثیر تسهیلات اعطایی ...
بیشتر
توسعه بنگاههای کوچک و متوسط علاوه بر کمک به توسعه استانها، میتواند به عنوان اهرمی در جهت کمک به اقتصاد کشور و رشد جایگاه آن عمل نماید. استان همدان نیز همانند سایر استانهای صنعتی از این حیث مستثنی نبوده و این عامل میتواند در رشد اقتصادی استان موثر باشد. هدف اصلی از پژوهش حاضر، ارزیابی و اولویتبندی میزان تأثیر تسهیلات اعطایی بانکهای دولتی استان همدان در اشتغالزایی بنگاههای کوچک و متوسط طی دوره (1402-1395) میباشد. روش پژوهش از نظر هدف، از نوع کاربردی و از نظر جمعآوری دادهها از نوع توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل 68 نفر از خبرگان و مدیران بانکهای دولتی و دستگاههای اجرایی مرتبط و درگیر در موضوع میباشند که به علت محدود بودن اندازه، از روشتمامشمار، به عنوان نمونه استفاده شد. بدین منظور، با مرور ادبیات و مصاحبه با خبرگان، مدلی مفهومی متشکل از سازههای "تسهیلات اعطایی بانکهای دولتی"، و "اشتغالزایی بنگاههای کوچک و متوسط" پیشنهاد شد. در ادمه به منظور آزمون مدل و فرضیات پیشنهادی و پاسخ به سؤالات پژوهش، از رویکرد تحلیل عاملی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده میشود. نتیجه نهایی نشان داد که عامل اول (تسهیلات مرتبط با سرمایه در گردش در بخش صنعت و معدن) با بیشترین وزن (43/0) در رتبه اول، عامل دوم (تسهیلات مرتبط با سرمایه ثابت در بخش صنعت و معدن) با وزن (36/0) در رتبه دوم قرار گرفته است. همچنین عامل چهارم (تسهیلات مرتبط با سرمایه در گردش در بخش کشاورزی با وزن (21/0) در رتبه آخراز نظر اهمیت قرار گرفت.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کلان
احمد سراجی؛ مجید دشتبان فاروجی؛ عظیم نظری
چکیده
آثار مخرب نرخ بیکاری بالا باعث شده است که رشد تولید و اشتغال یکی از اهداف مهم اقتصادهای درحال توسعه باشد. در حال حاضر اقتصاد ایران با معضل نرخ بیکاری بالا و پیامدها و مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن مواجه است. شوکهای قیمت نفت و سرمایهگذاری مستقیم خارجی از عواملی هستند که میتوانند بر نرخ بیکاری ایران اثرگذار باشند. در مقاله حاضر با ...
بیشتر
آثار مخرب نرخ بیکاری بالا باعث شده است که رشد تولید و اشتغال یکی از اهداف مهم اقتصادهای درحال توسعه باشد. در حال حاضر اقتصاد ایران با معضل نرخ بیکاری بالا و پیامدها و مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن مواجه است. شوکهای قیمت نفت و سرمایهگذاری مستقیم خارجی از عواملی هستند که میتوانند بر نرخ بیکاری ایران اثرگذار باشند. در مقاله حاضر با استفاده از دادههای سری زمانی در بازه 1354-1400 و روش NARDL، به بررسی تاثیر نامتقارن شوکهای قیمت نفت و سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر نرخ بیکاری ایران پرداخته شد. نتایج حاصل از تخمین نشان داد که افزایشها و کاهشها در هردو متغیر قیمت نفت و سرمایهگذاری مستقیم خارجی تاثیر منفی و معناداری بر نرخ بیکاری ایران دارند. بنابراین، کاهش وابستگی به صادرات نفتی به دلیل نوسانات شدید قیمت نفت و فراهم کردن بستری برای جذب هرچه بیشتر سرمایهگذاری مستقیم خارجی میتواند منجر به کاهش نرخ بیکاری در ایران شود.
مقاله پژوهشی
اقتصاد توسعه
عبدالناصر درخشان؛ علیرضا آبرود؛ فرشید احمدی فارسانی
چکیده
امروزه توسعه مالی به طور گسترده به عنوان یک کاتالیزور کلیدی برای رشد و پیشرفت اقتصادی شناخته شده است. با این حال، تأثیر توسعه مالی بر پایداری محیطزیست نامشخص است. علاوه بر این، ممکن است توسعه مالی اثرات غیرخطی و متفاوتی بر پایداری محیطزیست در کشورهای مختلف داشته باشد. از اینرو، هدف این مطالعه، مقایسه اثرات نامتقارن توسعه مالی ...
بیشتر
امروزه توسعه مالی به طور گسترده به عنوان یک کاتالیزور کلیدی برای رشد و پیشرفت اقتصادی شناخته شده است. با این حال، تأثیر توسعه مالی بر پایداری محیطزیست نامشخص است. علاوه بر این، ممکن است توسعه مالی اثرات غیرخطی و متفاوتی بر پایداری محیطزیست در کشورهای مختلف داشته باشد. از اینرو، هدف این مطالعه، مقایسه اثرات نامتقارن توسعه مالی بر ردپای اکولوژیکی در سه کشور خاورمیانه (ایران، ترکیه و عربستان) با رهیافت الگوی خودرگرسیونی با وقفههای توزیعی غیرخطی (NARDL) طی دوره زمانی 1990- 2022 میباشد. تجزیه و تحلیل نامتقارن، نتایج قابل توجهی را در مورد تفاوت اثرات مثبت و منفی توسعه مالی بر محیطزیست ارائه میدهد. در مورد ایران، افزایش توسعه مالی سبب افزایش ردپای اکولوژیکی میشود در حالی که افزایش بخش مالی ترکیه و عربستان به بهبود محیطزیست کمک میکند. بهرحال کاهش توسعه مالی اثر معناداری از نظر آماری بر ردپای اکولوژیکی در ایران و عربستان ندارد ولی سبب بدتر شدن کیفیت محیطزیست میشود. بنابراین یافتهای تجربی، این مطالعه پیامدهای سیاستی متفاوتی برای هر کشور در جهت دستیابی به توسعه پایدار ارائه میدهد.
مقاله پژوهشی
نفت
رؤی محمد کاظم؛ سارا قبادی؛ حسین شناوه مجید الزرکانی؛ حسین شریفی رنانی
چکیده
خانوار نهاد مهمی است که پرورش نیروی کار و تبدیل آن به سرمایههای انسانی را برعهده دارد. این نهاد با ریسکها و مسائل آسیبزایی مواجه است که توانایی مقابله با آنها بر وضعیت رفاهی اعضای خانوار و جامعه اثرگذار است. در کشورهای صادرکننده نفت شوکهای قیمت نفت بر تمامی جنبههای اقتصاد از جمله توان خانوار در مواجهه با ریسک اثرگذارند. هدف پژوهش ...
بیشتر
خانوار نهاد مهمی است که پرورش نیروی کار و تبدیل آن به سرمایههای انسانی را برعهده دارد. این نهاد با ریسکها و مسائل آسیبزایی مواجه است که توانایی مقابله با آنها بر وضعیت رفاهی اعضای خانوار و جامعه اثرگذار است. در کشورهای صادرکننده نفت شوکهای قیمت نفت بر تمامی جنبههای اقتصاد از جمله توان خانوار در مواجهه با ریسک اثرگذارند. هدف پژوهش حاضر تحلیل اثرات متقارن و نامتقارن شوکهای قیمت نفت بر توان خانوار در مواجهه با ریسک در 10 کشور منتخب صادرکننده نفت طی سالهای 2021-2002 میباشد. بدین منظور شاخص توان خانوار در مواجهه با ریسک با استفاده از متغیرهای زیرمجموعه دسترسی به منابع مالی، حمایت اجتماعی، سرمایه انسانی و ظرفیت اقتصادی دولت و با روش تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) ساخته شد. برای دستیابی به هدف مقاله از روشهای میانگین گروهی جمعی (PMG) و خودتوضیحی با وقفههای توزیعی غیرخطی (PNARDL) استفاده شد. نتایج نشان داد تخمین به روش غیرخطی نسبت به روش خطی کارایی بیشتری دارد. بر اساس نتایج روش غیرخطی در بلندمدت شوک مثبت و منفی قیمت نفت به ترتیب منجر به افزایش و کاهش توان خانوار در مواجهه با ریسک شده است. تقاضای جهانی نفت و سرمایه فیزیکی اثر مثبت و جمعیت اثر منفی بر توان خانوار در مواجهه با ریسک داشته است. بر اساس ضریب تصحیح خطا در هر دوره 4/35 درصد از عدم تعادلهای کوتاهمدت تعدیل شده و به روند بلندمدت همگرا شده است. آزمون تقارن حاکی از متقارن بودن شوکهای مثبت و منفی قیمت نفت در کوتاهمدت و عدم تقارن آنها در بلندمدت است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد ایران
سامان دوانقی کورعباسلو؛ سید کمال صادقی؛ بهروز پورحسن؛ یوسف دوانقی کورعباسلو؛ مهرداد بابازاده
چکیده
آلودگی زیست محیطی یکی از چالش های جدی جوامع بشری است، چرا که آلودگیهای زیست محیطی امنیت زندگی انسانها را با خطرات جدی روبرو کرده است. در حال حاضر صنعتی شدن و جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی از عوامل بنیادین در توسعه پایدار اقتصادی است. در کنار آنها، آموزش نیز از عوامل موثر در ارتقای سرمایه انسانی و بهبود کیفیت زیست محیطی است. ...
بیشتر
آلودگی زیست محیطی یکی از چالش های جدی جوامع بشری است، چرا که آلودگیهای زیست محیطی امنیت زندگی انسانها را با خطرات جدی روبرو کرده است. در حال حاضر صنعتی شدن و جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی از عوامل بنیادین در توسعه پایدار اقتصادی است. در کنار آنها، آموزش نیز از عوامل موثر در ارتقای سرمایه انسانی و بهبود کیفیت زیست محیطی است. مطالعه حاضر با استفاده از تکنیک بلانچارد-کوا، تأثیر شوکهای موقت و دائمی سرمایهگذاری مستقیم خارجی، صنعتیشدن و آموزش بر انتشار دیاکسید کربن در ایران طی دوره1366-1399 را بررسی کرده است. نتایج نشان میدهد که در کوتاهمدت، افزایش سرمایهگذاری خارجی، صنعتیشدن و سطح آموزش با افزایش انتشار دیاکسید کربن همراه بوده است. این امر به دلیل افزایش تولید و مصرف انرژی در این دوره بوده است. با این حال، در بلندمدت، ارتباط معنیداری بین این عوامل و میزان انتشار دیاکسید کربن مشاهده نشده است. این یافته حاکی از آن است که در بلندمدت، مکانیسمهای خود تنظیمی اقتصادی و زیستمحیطی، اثرات منفی اولیه را تعدیل کردهاند. بنابراین سرمایهگذاری مستقیم خارجی، صنعتی شدن و آموزش در کوتاهمدت باعث افزایش آلودگی میشود، ولی در بلندمدت تاثیری بر آلودگی محیط زیست ایران ندارد
