مقالات پژوهشی
حبیب انصاری سامانی؛ معصومه روزبهانی
چکیده
جلوگیری از ارتکاب جرائم، یکی از ملزومات هر جامعه سالم است. نابرابریهای اقتصادی و توزیعهای غیرمنصفانه میتواند عامل مهمی برای بروز جرم شود. پیچیدگی نسبت میان عدالت و انصاف و شاخصهای توزیع مواهب اقتصادی، به اهمیت و ضرورت بررسی ارتباط دو متغیر میافزاید. در این پژوهش تأثیر شاخصهای نابرابری توزیع درون جمعیتی استانها مانند ...
بیشتر
جلوگیری از ارتکاب جرائم، یکی از ملزومات هر جامعه سالم است. نابرابریهای اقتصادی و توزیعهای غیرمنصفانه میتواند عامل مهمی برای بروز جرم شود. پیچیدگی نسبت میان عدالت و انصاف و شاخصهای توزیع مواهب اقتصادی، به اهمیت و ضرورت بررسی ارتباط دو متغیر میافزاید. در این پژوهش تأثیر شاخصهای نابرابری توزیع درون جمعیتی استانها مانند ضریب جینی و شاخصهای توزیع بودجه دولتی میان استانها مانند شاخصهای تبعیض (ظرفیت و نیاز و شاخص کلی) محاسبه شده در پژوهش عزتی (1392) بر جرم کل (مجموع سرقت، قتل عمد و جرائم خشن) بررسی میشود. بررسی فرضیهها در 4 مدل و به روش پانل پویای گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) در دوره زمانی 1394-1379 استفاده شده است. نتایج نشان داده است که تأثیر هر کدام از شاخصهای نابرابری اقتصادی بر جرم، مثبت و معنیدار بوده است. تأثیر بیکاری، نرخ شهرنشینی و تولید ناخالص داخلی سرانه بر جرم، مثبت و معنیدار است. همچنین تأثیر اندازه دولت بر جرم، منفی و معنیدار است. نتایج نشان میدهد که برای کاهش جرم و آسیبهای اجتماعی باید از سیاستهای اقتصادی کاهش نابرابری و تبعیض استفاده کرد. همچنین آزمون علیت پانل، بین شاخصهای مختلف نابرابری و جرم نشان داده است که ضریب جینی، تبعیض ظرفیت و نیاز علت آماری جرم هستند؛ اما رابطه عکس آن برقرار نیست.
مقالات پژوهشی
محمد رضا لطفعلی پور؛ عماد کاظم زاده
چکیده
نظر به اهمیت مسائل زیستمحیطی، کشورها نهتنها تلاش میکنند به اهداف اقتصادی برسند بلکه میکوشند آسیبهای زیستمحیطی ناشی از رشد اقتصادی را نیز به حداقل برسانند. لزوم تحقق این امر بدون اطلاع از رابطه فعالیتهای اقتصادی با آلودگی محیطزیستی میسر نیست. لذا در پژوهش حاضر رابطه بین انتشار گاز کربنیک، تولید ناخالص داخلی و شدت ...
بیشتر
نظر به اهمیت مسائل زیستمحیطی، کشورها نهتنها تلاش میکنند به اهداف اقتصادی برسند بلکه میکوشند آسیبهای زیستمحیطی ناشی از رشد اقتصادی را نیز به حداقل برسانند. لزوم تحقق این امر بدون اطلاع از رابطه فعالیتهای اقتصادی با آلودگی محیطزیستی میسر نیست. لذا در پژوهش حاضر رابطه بین انتشار گاز کربنیک، تولید ناخالص داخلی و شدت آلودگی برای 9 کشور در سه سطح متفاوت توسعه با استفاده از مدل 3GR در دوره زمانی 2000 تا 2016 بررسی شد. نتایج نشان داد که بین نرخ انتشار گاز کربنیک و رشد اقتصادی رابطه خطی مستقیم ولی بین نرخ رشد شدت آلودگی و رشد اقتصادی رابطه معکوس در مدل وجود دارد. همچنین طبق نتایج، کشورهای کمتر توسعهیافته از نظر ارزش معادل نرخ رشد اقتصادی در جایگاه بالاتری نسبت به سایر کشورها قرار دارند و کشورهای توسعه یافته در پایینترین جایگاه میباشند. نتایج عوامل مؤثر بر انتشار گاز کربنیک نشان داد که رشد اقتصادی (ED) عامل مؤثر در گسترش آلودگی در کشورهای درحالتوسعه و کمتر توسعهیافته است؛ درحالیکه شدت آلودگی عامل اصلی گسترش آلودگی در کشورهای توسعهیافته است. اثرات رشد اقتصادی و شدت آلودگی به عنوان عوامل مؤثر بر تغییرات انتشار گاز کربنیک (PE)، در کشورهای توسعه یافته تقریباً به یک اندازه است اما مقادیر آنها در کشورهای درحالتوسعه و کمتر توسعه یافته تفاوت قابلتوجهی دارند.
مقالات پژوهشی
محسن مهرآرا؛ مریم فرشچی
چکیده
گروسمن در زمینه تقاضای بهداشت و سلامت (1972) فرض میکند اعضای خانوار با ترکیب دو نهاده مراقبتهای پزشکی و زمان به تولید کالای سلامتی میپردازند و تحصیلات به عنوان یک متغیر محیطی، بازده سرمایهگذاری در سلامت را با استفاده از نهادههای مذکور افزایش میدهد. در مطالعه حاضر با استفاده از دادههای دوره 1396-1393 مرکز آمار برای خانوارهای شهری ...
بیشتر
گروسمن در زمینه تقاضای بهداشت و سلامت (1972) فرض میکند اعضای خانوار با ترکیب دو نهاده مراقبتهای پزشکی و زمان به تولید کالای سلامتی میپردازند و تحصیلات به عنوان یک متغیر محیطی، بازده سرمایهگذاری در سلامت را با استفاده از نهادههای مذکور افزایش میدهد. در مطالعه حاضر با استفاده از دادههای دوره 1396-1393 مرکز آمار برای خانوارهای شهری و رگرسیون کوانتیل، اثر تحصیلات بر هزینههای سلامتی مورد برآورد قرار میگیرد و درنهایت با استفاده از روش تجزیه بِلِیز مِلی (2006) اثر کل و مستقیم تحصیلات بر هزینههای مذکور بررسی میشود. نتایج نشان میدهند اثر تحصیلات بالاتر بر هزینههای سلامتی در اکثر چندکها یا کوانتیلها مثبت است. بهویژه این اثر برای تحصیلات بالاتر همسران و همچنین کوانتیلهای بالای هزینههای سلامتی، به مراتب قویتر است. بهطور مثال در کوانتیل بالا هزینههای سلامتی، تحصیلات دکترا سبب افزایش 97 درصدی مخارج سلامتی نسبت به خانوار بیسواد میشود. اثر مذکور در کوانتیلهای پایین هزینه سلامتی 22/0 است. نتایج روش تجزیه بِلِیز مِلی حاکی از آن است که اثر غیرمستقیم تحصیلات بر هزینههای سلامتی قوی بوده و در کوانتیلهای پایین هزینههای سلامتی حتی بیشتر از کوانتیلهای بالا است. نتایج حاصل از محاسبه ضرایب جینی و مقایسه کوانتیلهای مختلف، نشان میدهد نابرابری هزینههای سلامتی (پرداخت از جیب) به مراتب بیشتر از نابرابری هزینههای کل است. اثر بیمهها در کوانتیل پایین هزینههای سلامتی قوی و معنیدار است. همچنین طرح تحول سلامت در کوانتیلهای پایین هزینههای بهداشت و درمان موفق بوده است. لذا توسعه مراقبتهای مدیریت شده همراه با افزایش مراقبتهای هزینه اثربخش به ویژه در کوانتیلهای بالای هزینههای سلامتی با هدف کاهش هزینههای پرداخت از جیب برای گروههای مذکور سودمند است.
مقالات پژوهشی
محبوبه نامدار؛ علی اکبر عنابستانی؛ محمدرحیم رهنما؛ سعیدرضا اکبریان رونیزی
چکیده
مهاجرت با به راه انداختن جریان سرمایه (ارسال وجه و سرمایهگذاری)، دانش، توسعه و نوسازی را موجب میشود و ابعاد گوناگون جامعه را دچار تغیر و تحول مینماید. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات و پیامدهای سرمایههای ارسالی مهاجران بینالمللی نیروی کار بر توسعه پایدار اقتصادی و مدیریتی منطقه جنوب استان فارس انجام شده است. این پژوهش از نظر ...
بیشتر
مهاجرت با به راه انداختن جریان سرمایه (ارسال وجه و سرمایهگذاری)، دانش، توسعه و نوسازی را موجب میشود و ابعاد گوناگون جامعه را دچار تغیر و تحول مینماید. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات و پیامدهای سرمایههای ارسالی مهاجران بینالمللی نیروی کار بر توسعه پایدار اقتصادی و مدیریتی منطقه جنوب استان فارس انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی - توسعهای و از نظر ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی است. جمعآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی صورت گرفته است. بر این اساس، پرسشنامههایی در قالب 4 شاخص بر اساس طیف لیکرت تنظیم و به صورت تصادفی بین سرپرستان توزیع گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 18141 خانوار که در قالب 20 روستا و شهر منطقه پراکنده شده است، که از این تعداد خانوار بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 314 خانوار انتخاب شدهاند. تجزیه و تحلیل پرسشنامه با استفاده از روش آمار توصیفی و تحلیلی ازجمله آزمونهای تی، پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل خاکستری انجام گردیده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که سرمایههای ارسالی مهاجران با شاخص اقتصادی و مدیریتی توسعه پایدار با ضریب 818/0 دارای رابطهای مثبت با شدتی قوی است و سرمایههای ارسالی موجب ارتقای شاخصهای توسعه پایدار اقتصادی و مدیریتی در منطقه مورد مطالعه گردیده است. در این راستا شاخص فرصتهای شغلی و درآمدی با ضریب تأثیر393/0 بیشترین میزان اثر را بر ارتقای شاخصهای اقتصادی و مدیریتی توسعه پایدار داشته و همچنین، طبق نتایج تحلیل فضایی (تحلیل خاکستری)، روستا- شهرهای کرمونسج، اوز، کورده و زروان به ترتیب بیشترین تأثیرپذیری را از سرمایههای ارسالی به دنبال داشتهاند.
مقالات پژوهشی
وحید ارشدی؛ حسین امیری؛ معصومه بارانی
چکیده
با توجه به اثرات آسیبزا و بیثباتکننده بحرانها و تکانهها بر فضای کسبوکار، در این مطالعه با استفاده از مدلهای تابلویی و بهرهگیری از دادههای سالانه کشورهای اسکاندیناوی و منا در دوره 2016- 2010، تأثیر شاخصهای مقاومت اقتصادی در کنار سایر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص محیط کسبوکار مورد بررسی قرار میگیرد. در ...
بیشتر
با توجه به اثرات آسیبزا و بیثباتکننده بحرانها و تکانهها بر فضای کسبوکار، در این مطالعه با استفاده از مدلهای تابلویی و بهرهگیری از دادههای سالانه کشورهای اسکاندیناوی و منا در دوره 2016- 2010، تأثیر شاخصهای مقاومت اقتصادی در کنار سایر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص محیط کسبوکار مورد بررسی قرار میگیرد. در این مطالعه پس از انجام آزمون مانایی و سایر آزمونها، مدل خود توضیح برداری با وقفههای گسترده (ARDL) و برآورد ضرایب کوتاه مدت و بلندمدت با استفاده از روش گروه میانگین ادغام شده (PMG) مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد، برای کشورهای اسکاندیناویدر کوتاهمدت و بلندمدت، شاخص مقاومت اقتصادی بر شاخص فضای کسبوکار تأثیر مثبت و معنادار دارد، اما برای کشورهای منا در کوتاهمدت، شاخص مقاومت اقتصادی هیچ تأثیر معناداری بر شاخص فضای کسبوکار ندارد و در بلندمدت شاخص مقاومت اقتصادی بر شاخص فضای کسبوکار تأثیر مثبت و معناداری دارد. بنابراین در کشورهای مورد نظر بهمرورزمان با افزایش مقاومت اقتصادی، باعث بهبود فضای کسبوکار میشود. بر همین اساس، شاخص مقاومت اقتصادی با کاهش آسیبپذیری اقتصاد، زمینه مساعد شدن فضای کسبوکار را فراهم نموده و نقش مهمی در بهبود فضای کسبوکار این کشورها دارد.
مقالات پژوهشی
ظهیر علی مرادی؛ علی جهانگیری؛ علیرضا علوی تبار
چکیده
اجرای سیاستهای تمرکززدایی در سطح استانهای جمهوری اسلامی ایران با موفقیت همراه نبوده است. هدف این پژوهش شناسایی عواملی است که از تمرکززدایی استانها جلوگیری میکند؛ لذا تحقق خودگردانی محلی به عنوان نقطه هدف تمرکززدایی در سطح استانهای کشور در نظر گرفته شده است. به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک، توسعه نامتوازن و تنوع قومی و مذهبی ...
بیشتر
اجرای سیاستهای تمرکززدایی در سطح استانهای جمهوری اسلامی ایران با موفقیت همراه نبوده است. هدف این پژوهش شناسایی عواملی است که از تمرکززدایی استانها جلوگیری میکند؛ لذا تحقق خودگردانی محلی به عنوان نقطه هدف تمرکززدایی در سطح استانهای کشور در نظر گرفته شده است. به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک، توسعه نامتوازن و تنوع قومی و مذهبی ج.ا.ایران، این پژوهش با استفاده از روش آمیخته انجام پذیرفت. پس از مطالعه پیشینه پژوهشی، در مرحله اول با 16 خبره مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. با تحلیل نتایج مصاحبهها از طریق روش تحلیل محتوا، هفت عامل بازدارنده خودگردانی استانها «زوال نخبگی»، «تضاد سیاسی»، «ناتوانی شهروندی»، «تحریک پذیری اقوام»، «توسعه نامتوازن استانها»، «تهدیدات امنیتی بینالمللی» و «تهدیدات امنیتی داخلی» از 17 مقوله، 105 مفهوم و 430 کد اولیه استخراج شدند. به منظور افزایش اعتبار عوامل استخراج شده، تأثیر عوامل بازدارنده بر خودگردانی محلی استانها، با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت.
مقالات پژوهشی
عماد کاظم زاده؛ نوشین کریمی علویجه؛ تقی ابراهیمی سالاری
چکیده
کاهش انتشار دیاکسید کربن مرکز اصلی بحثهای جهانی در مورد مسائل محیطزیستی بوده است. در این زمینه نقش دولتها در توسعه پایدار و حفاظت از محیطزیست بر کسی پوشیده نیست. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر حکمرانی بر انتشار دیاکسید کربن در کشورهای عضو G8 با استفاده از مدل رگرسیون پانل کوانتایل در دوره زمانی 2016-1996 است. نتایج نشان میدهد ...
بیشتر
کاهش انتشار دیاکسید کربن مرکز اصلی بحثهای جهانی در مورد مسائل محیطزیستی بوده است. در این زمینه نقش دولتها در توسعه پایدار و حفاظت از محیطزیست بر کسی پوشیده نیست. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر حکمرانی بر انتشار دیاکسید کربن در کشورهای عضو G8 با استفاده از مدل رگرسیون پانل کوانتایل در دوره زمانی 2016-1996 است. نتایج نشان میدهد که حکمرانی به غیر از دهکهای 70 % به بالا در سایر دهکها اثر منفی و معنیدار بر گسترش دیاکسید کربن دارد. باز بودن تجارت در دهکهای پایین اثر مثبت و در دهکهای میانی تأثیر معنیداری ندارد ولی در دهکهای بالا اثر منفی و معنیداری است. نتایج تخمین رابطه بین GDP و دیاکسید کربن در دهکهای میانی منفی و معنیدار است، ولی در دهکهای پایین و بالا معنیدار نیست و همچنین مصرف انرژی در تمام سطوح دارای اثر مثبت و معنیداری بر گسترش دیاکسید کربن است.
مقالات پژوهشی
محمد رضا اسکندری عطا؛ نادر مهرگان؛ علیرضا پورفرج؛ سعید کریمی پتانلار
چکیده
رشد نامتوازن منطقهای و عوامل اثرگذار بر آن، یکی از مباحث مهم اقتصادی در کشورهای درحالتوسعه محسوب میشود. در پژوهش حاضر پس از بررسی نابرابری منطقهای با توجه به اثرات سرریز در استانها، به ارزیابی تأثیر عوامل محیطی و سیاسی بر آن طی سالهای 1385 تا 1394 پرداختهشده است. اندازهگیری شاخص نابرابری ضریب تغییرات وزنی-جمعیتی (PW-CV)، ...
بیشتر
رشد نامتوازن منطقهای و عوامل اثرگذار بر آن، یکی از مباحث مهم اقتصادی در کشورهای درحالتوسعه محسوب میشود. در پژوهش حاضر پس از بررسی نابرابری منطقهای با توجه به اثرات سرریز در استانها، به ارزیابی تأثیر عوامل محیطی و سیاسی بر آن طی سالهای 1385 تا 1394 پرداختهشده است. اندازهگیری شاخص نابرابری ضریب تغییرات وزنی-جمعیتی (PW-CV)، نشان میدهد که استانهای ایران طی دوره زمانی پژوهش، رشد بسیار نابرابری داشتهاند. نتایج حاصل از برآورد الگوهای رگرسیون خودهمبستگی و جزء خطای فضایی (SARAR) حاکی از وابستگی فضایی شدید در بین استانهاست؛ بهگونهای که شاخص نابرابری هر استان با ضریب تقریبی 45% تحت تأثیر نابرابری اقتصادی استانهای مجاور قرار دارد. در تحلیل عوامل محیطی مؤثر بر نابرابری منطقهای؛ توسعه شهری، منابع آبی و گردشگری رابطه منفی با نابرابری استانها دارد و با افزایش هر یک از این عوامل شاخص نابرابری استانها کاهش خواهد یافت؛ اما استانهای مذهبی و دارای مناطق تجاری تأثیر مثبت بر نابرابری اقتصادی دارند و درنتیجه در این استانها شاخص نابرابری بزرگتر است. نتایج برآورد تأثیر متغیرهای سیاسی بر نابرابری منطقهای نشان میدهد که هرچه استانها تولید ناخالص داخلی بیشتری داشته باشند، شاخص نابرابری بزرگتری خواهند داشت و هرچه اندازه دولت در استانها بزرگتر باشد نابرابری اقتصادی بیشتر خواهد شد. همچنین افزایش سهم هزینههای آموزش از بودجه استانها نابرابری منطقهای را افزایش خواهد داد و استانهایی که تعداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی آنها بیشتر است، نابرابری اقتصادی بالاتری دارند.
مقالات پژوهشی
عبدالرضا کاشیان؛ مهدی سلطانی فر؛ عبدالمحمد کاشیان
چکیده
بررسی اولویتهای سرمایهگذاری منطقهای، یکی از شیوههای بهرهبرداری درست از توان بالقوه و شایستگى مناطق است که امکان هدایت صحیح منابع متناسب با قابلیتهای سرزمینی را ایجاد میکند. گستره وسیع و متنوع صنایع و محدودیتها در تأمین منابع مورد نیاز برای سرمایهگذاری سبب شده است که اولویتبندی در سرمایهگذاری به یک ضرورت تبدیل ...
بیشتر
بررسی اولویتهای سرمایهگذاری منطقهای، یکی از شیوههای بهرهبرداری درست از توان بالقوه و شایستگى مناطق است که امکان هدایت صحیح منابع متناسب با قابلیتهای سرزمینی را ایجاد میکند. گستره وسیع و متنوع صنایع و محدودیتها در تأمین منابع مورد نیاز برای سرمایهگذاری سبب شده است که اولویتبندی در سرمایهگذاری به یک ضرورت تبدیل شود. مسئله اصلی این نوشتار، بررسی اولویتهای سرمایهگذاری در صنایع تولید قطعات خودرو در استان سمنان با معیارهای برآمده از اقتصاد مقاومتی است. استان سمنان به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب (نزدیکی به محل استقرار شرکتهای خودروسازی) و ارزش بالای تولیدی به پنجمین قطب صنایع قطعات خودرو کشور تبدیل شده و ظرفیت مناسبی برای سرمایهگذاریهای آتی دارد. روش مورد استفاده در رسیدن به هدف این تحقیق، تحلیل سلسله مراتبی انتخابمحور (VAHP) است که امکان بهرهگیری از چند معیار به صورت همزمان را فراهم آورده و بر این اساس میتواند شامل مجموعهای از مؤلفههای اقتصاد مقاومتی نیز شود. تحلیل دادههای به دست آمده از آراء خبرگان با استفاده از روش فوق، نشان میدهد تولید قطعات الکترونیکی و الکتریکی، ریختهگری و ماشینکاری و عملیات حرارتی، مجموعهسازی فورجینگ سرد و گرم و تولید قطعات مکانیکی و الکترومکانیکی به ترتیب 5 اولویت اصلی سرمایهگذاری در صنعت قطعات خودرو در استان سمنان محسوب میشود که در تعیین این اولویتها معیار دانشبنیانی و درونزایی بالاترین وزن را به خود اختصاص داده است.
مقالات پژوهشی
سید عبداله رضوی؛ مطهره هوشمند
چکیده
در دهههای اخیر اثرات قوانین زیستمحیطی بر قیمت نفت و فرآوردههای آن و نیز شناخت رفتار قیمتی فرآوردهها و اثرات آنها قبل از اتخاذ تصمیمات در حوزه انرژی از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. قوانین زیستمحیطی از سوی سازمان بینالمللی دریانوردی موجب ایجاد محدودیت در سولفور سوخت کشتی شده است. طبق قانون جدید، که در نیمه سال 2016 در ...
بیشتر
در دهههای اخیر اثرات قوانین زیستمحیطی بر قیمت نفت و فرآوردههای آن و نیز شناخت رفتار قیمتی فرآوردهها و اثرات آنها قبل از اتخاذ تصمیمات در حوزه انرژی از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. قوانین زیستمحیطی از سوی سازمان بینالمللی دریانوردی موجب ایجاد محدودیت در سولفور سوخت کشتی شده است. طبق قانون جدید، که در نیمه سال 2016 در آی ام او به تصویب رسیده، کشتیها ملزم هستند از سال 2020 از سوختهای با حداکثر نیم درصد وزنی سولفور استفاده کنند. قانون مذکور استفاده از فرآورده نفت کوره با درجه سولفور بالا را کاهش داده و از این طریق قیمت نفت خامهای ترش و شیرین را تحت تأثیر قرار میدهد. درجه سولفور فرآوردههای استحصالی نفت خام ترش بالا و درجه سولفور فرآوردههای استحصالی نفت خام شیرین کم است. پژوهش حاضر با استفاده از روش گارچ چند متغیره و دادههای سری زمانی ماهانه طی سالهای 2010 تا 2019 تأثیرات قانون مذکور را بر قیمت نفت خام شاخص در بازار مدیترانه آزمون نموده است. نتایج حاکی از آن است که قانون از طریق فرآوردهها بر قیمت نفت خام شاخص شیرین (برنت) در بازار مدیترانه، اثر افزایشی دارد و بر قیمت نفت خام شاخص ترش (اورال) اثر کاهش دارد. ضمن اینکه به صورت مستقیم نیز تأثیری مشابه اثرات قانون از طریق فرآورده دارد.