مقاله پژوهشی
اقتصاد بخش عمومی
میثم طاهریان؛ مهدی خداپرست مشهدی؛ مسعود همایونی فر
چکیده
در این مقاله کارایی واکنش بخش خصوصی به تغییرات اقتصادی-سیاسی بخش عمومی ایران طی چهل‌و‌چهار سال پس از انقلاب اسلامی، در حوزه‌های مهاجرت، فرار سرمایه و تغییر نرخ رشد جمعیت مورد بررسی قرار گرفته اسـت. برای این منظور بخش خصوصی در هر سال یک واحد تصمیم‌گیری مستقل در‌نظر‌گرفته شده و کارایی واکنش آن به روش تحلیل‌پوششی‌داده-ها محاسبه ...
بیشتر
در این مقاله کارایی واکنش بخش خصوصی به تغییرات اقتصادی-سیاسی بخش عمومی ایران طی چهل‌و‌چهار سال پس از انقلاب اسلامی، در حوزه‌های مهاجرت، فرار سرمایه و تغییر نرخ رشد جمعیت مورد بررسی قرار گرفته اسـت. برای این منظور بخش خصوصی در هر سال یک واحد تصمیم‌گیری مستقل در‌نظر‌گرفته شده و کارایی واکنش آن به روش تحلیل‌پوششی‌داده-ها محاسبه گردیده است. ثباتسیاسی، ثباتاقتصادی، توسعهسیاسی و توسعه اقتصادی به عنوان نهادهها و مهاجرت، فرار سرمایه و تغییر نرخ رشد جمعیت، به عنوان ستادههای این واحد تصمیم‌گیری مورد استفاده قرارگرفته شده‌اند. این مقاله جهت اثبات معنیداری تغییرات کارایی واکنش بخشخصوصی از آزمون من ویتنی بهرهگیری نموده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که کارایی واکنش بخش خصوصی در تمام دوره تحت بررسی، معنیدار بوده است و این کارایی در دهه‌های اول و دوم پس از انقلاب در مقایسه با خودش افزایش یافته و پس از رسیدن به حداکثر، روند تقریبا با ثباتی را طی نموده است.
مقاله پژوهشی
نسرین امیدی؛ هادی قوامی؛ محمود هوشمند؛ مصطفی سلیمی فر
چکیده
مقاله حاضر دو هدف اساسی دارد؛ هدف اول، بررسی امکان بکارگیری روش FLQ (برای محاسبه ماتریس مبادلات واسطه‌ای داخلی) همزمان با استفاده حداکثری از بنیه‌های آماری منطقه‌ای کشور (برای محاسبه مابقی نواحی جدول داده-ستانده منطقه‌ای) است. هدف دوم، محاسبه جدول داده-ستانده استان خراسان شمالی بر مبنای آن میباشد. بدین منظور جدول داده-ستانده ملی ...
بیشتر
مقاله حاضر دو هدف اساسی دارد؛ هدف اول، بررسی امکان بکارگیری روش FLQ (برای محاسبه ماتریس مبادلات واسطه‌ای داخلی) همزمان با استفاده حداکثری از بنیه‌های آماری منطقه‌ای کشور (برای محاسبه مابقی نواحی جدول داده-ستانده منطقه‌ای) است. هدف دوم، محاسبه جدول داده-ستانده استان خراسان شمالی بر مبنای آن میباشد. بدین منظور جدول داده-ستانده ملی (1395) بانک مرکزی ایران تفکیک واردات شده و حساب‌های منطقه‌ای همان سال مرکز آمار ایران مبنای محاسبات قرار گرفته اند.مقاله حاضر روش پیشنهادی جدید برای محاسبه جدول داده-ستانده منطقه ای به روش FLQ ارائه می دهد، به گونه ای که همخوانی کامل با حساب های منطقه ای کشور دارد. همچنین نتایج مقاله نشان می‌دهند که روشی که برای محاسبه بردار واردات واسطه‌ای در مقاله Banouei et al.(2017) معرفی شده است اولاً به تفسیر ضریب تجاری بی‌توجه بوده است، دوما منجر به حذف ابعاد فضایی از بردار مصرف واسطه‌ای منطقه می‌شود. این ادعا برای استان خراسان شمالی بررسی شد. یافته‌ها بیانگر آن است که بردار مصرف واسطه‌ای استان در این روش را می‌توان مستقیما با استفاده از ماتریس ضرایب داده-ستانده ملی بدست آورد که نشان دهنده عدم تاثیر ابعاد فضایی اقتصادی منطقه در محاسبات است. در مقاله حاضر دو سناریو برای محاسبه بردار واردات واسطه‌ای منطقه تعریف شد. سناریو اول با توجه به تفسیر ضرایب تعریف می شود و هر دو مشکل پیشین را برطرف می کند. سناریو دوم به صورت اختلاف بین ضرایب منطقه تعریف می شود و تنها مشکل اول را برطرف می کند. سناریو اول با توجه به خطاهای آماری کمتر پیشنهاد می‌گردد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد منطقه ای
شهربانو باقری؛ مرتضی بکی حسکوئی
چکیده
شناخت تعاملات اقتصادی مناطق هر کشور با سایر مناطق و سایر کشورها در کنار شناسایی ظرفیت‌های موجود آن نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی مناطق دارد. ازاین‌رو این مطالعه به برآورد و اولویت بندی تجارت در استان‌های ایران با استفاده از جدول داده-ستانده چند منطقه ای و روش آنتروپی-تاسپیس پرداخته است. در برآورد تجارت بین استانی و خارجی از جدول ...
بیشتر
شناخت تعاملات اقتصادی مناطق هر کشور با سایر مناطق و سایر کشورها در کنار شناسایی ظرفیت‌های موجود آن نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی مناطق دارد. ازاین‌رو این مطالعه به برآورد و اولویت بندی تجارت در استان‌های ایران با استفاده از جدول داده-ستانده چند منطقه ای و روش آنتروپی-تاسپیس پرداخته است. در برآورد تجارت بین استانی و خارجی از جدول داده - ستانده چندمنطقه‌ای طراحی شده با روش Charm-Ras استفاده گردیده است. پس از برآورد تجارت 31 استان به اولویت‌بندی بخش‌ها و نیز استانها با روش آنتروپی- تاپسیس پرداخته شده است.نتایج ابتدا با درنظرگرفتن رتبه‌بندی استانها و سپس رتبه‌بندی بخش‌ها انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که در بین 31 استان ایران تهران در رتبه اول واردات بین استانی، واردات به دنیای خارج و صادرات به دنیای خارج است. دررابطه‌با صادرات بین‌منطقه‌ای استان خوزستان در رتبه اول قرار دارد. نفت و گاز طبیعی در این استان بیشترین ارزش صادراتی بین‌منطقه‌ای را خود اختصاص داده است. نتایج رتبه‌بندی بخش‌ها نشان‌دهنده آن است که بیشترین واردات بین استانی، صادرات بین استانی و صادرات به دنیای خارج مربوط به بخش نفت و فرآورده های نفتی است و واردات دنیای خارج بخش خدمات است. در رتبه دوم بیشترین واردات بین استانی، صادرات بین استانی، صادرات به دنیای خارج به ترتیب مربوط به سایر فلزات اساسی، بخش خدمات و بخش گاز، آب و برق است و نیز واردات از دنیای خارج آب، گاز و برق بیشترین است. در واقع رتبه‌بندی مناطق و بخش‌ها کمک بسیاری به برنامه‌ریزان منطقه‌ای در جهت تخصیص مناسب منابع می‌نماید.
مقاله پژوهشی
اقتصاد منطقه ای
مسعود احمدی؛ آیت مولایی
چکیده
تحقق عدالت اقتصادی در نظام‌های اقتصادی مختلف، به ساختارهای کلان اقتصادی آن نظام که ناشی از میزان اهتمام مقننین اساسی و عادی به تحقق عدالت اقتصادی میباشد، وابسته است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر جنبه‌های مختلف عدالت اقتصادی به عدالت اقتصادی منطقه‌ای در اصل 48 پرداخته است. قانون اجرای اصل 48 قانون اساسی، آمایش سرزمین ...
بیشتر
تحقق عدالت اقتصادی در نظام‌های اقتصادی مختلف، به ساختارهای کلان اقتصادی آن نظام که ناشی از میزان اهتمام مقننین اساسی و عادی به تحقق عدالت اقتصادی میباشد، وابسته است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر جنبه‌های مختلف عدالت اقتصادی به عدالت اقتصادی منطقه‌ای در اصل 48 پرداخته است. قانون اجرای اصل 48 قانون اساسی، آمایش سرزمین را به‌عنوان راهکار اجرای اصل 48 ارائه داده است. با توجه به ابهام کلمه منطقه در اصل 48 قانون اساسی، اسناد آمایش سرزمین، بر اساس تفاسیر مختلف از کلمه منطقه (مجموعه چند استان، استان و شهرستان) موردبررسی و تحلیل قرار گرفت و درنهایت راهکارهای علمی برای اصلاح ایرادات اسناد آمایش ملی و استانی ارائه داده‌شده است. بنا به تحلیل‌های انجام‌شده و یافته‌های این تحقیق که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد کاربردی انجام‌شده ، عمده‌ترین نقد بر سند ملی آمایش سرزمین از منظر اصل 48 در کنار نقد بر نحوه و مرجع تصویب این سند، انتخاب تبعیض‌آمیز شهر/ شهر منطقه‌های سطح یک، می باشد؛ چراکه انتخاب مذکور بدون ضابطه مشخص و عدم توجه کافی به پراکندگی جمعیت، فاصله شهر/ شهر منطقه‌های سطح یک انتخاب‌شده تا پایتخت و عدم توزیع عادلانه شهر/ شهر منطقه‌های سطح یک در مناطق مختلف کشور انجام‌شده که چون با هیچ‌یک از تفاسیر کلمه منطقه در اصل 48 همخوانی ندارد منجر به ایجاد تبعیض آشکار بین استانها و مناطق مختلف کشور شده است؛ جهت رفع این ایراد و مطابقت سند مذکور و همچنین اسناد استانی آمایش سرزمین با اصل 48 پیشنهاد‌هایی عملی ارائه‌شده است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد شهری منطقه ای
ناصر برک پور؛ آرش صادقیان
چکیده
چکیده در دهه‌های اخیر در کشورهای در حال توسعه همچون ایران، مناطق آزاد به سرعت شکل گرفته‌اند. هدف از احداث این مناطق، عمدتا پیشرفت اقتصادی در سطح منطقه‌ای یا ملی بوده است و توسعه جوامع محلی پیرامون کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی‌که تجارب موجود نشان‌دهنده تاثیر این مناطق بر رشد شهری و منافع شهرها و روستاهای مستقر در آن در ...
بیشتر
چکیده در دهه‌های اخیر در کشورهای در حال توسعه همچون ایران، مناطق آزاد به سرعت شکل گرفته‌اند. هدف از احداث این مناطق، عمدتا پیشرفت اقتصادی در سطح منطقه‌ای یا ملی بوده است و توسعه جوامع محلی پیرامون کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی‌که تجارب موجود نشان‌دهنده تاثیر این مناطق بر رشد شهری و منافع شهرها و روستاهای مستقر در آن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی بوده است. در واقع تحولات مثبت یا منفی این نواحی، ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با میزان موفقیت و دستیابی به اهداف اولیه این مناطق دارد. بنابراین شناسایی و تحلیل نوع اثرات و علل آنها حائز اهمیت است. این تحقیق به دنبال آن است تا با استفاده از روش‌های اسنادی و پیمایش، به بررسی و تحلیل اثرات شکل‌گیری منطقه آزاد ماکو بر جوامع محلی آن (پنج شهر ماکو، بازرگان، پلدشت، شوط و مرگنلر) بپردازد. نتایج نشان می‌دهد که اولا رشد محدوده شهری نسبی بوده است و در این زمینه، حوزه اثرگذار شامل توسعه زیرساخت‌های شهری، شبکه حمل و نقل و کاربری‌های مرتبط با توسعه گردشگری است. ثانیا، جوامع محلی در این منطقه در زمینه بهره‌مندی از فرصت‌های برابر، مشارکت، احساس مالکیت و تعلق، اعتماد، رضایتمندی از مسکن و محیط شهری، غالبا سهم نسبتا کمی داشته‌اند.واژگان کلیدی: مناطق آزاد، رشد شهری، جامعه محلی، منطقه آزاد ماکو
مقاله پژوهشی
اقتصاد رشد و توسعه
مریم ارجمند؛ فاطمه صدرنبوی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد نقش دفاتر توسعه محلی بر توانمندسازی اجتماعی زنان به‌منظور توسعه‌ی فرهنگ نظارت و ارزیابی صورت پذیرفته است. تحقیق توصیفی تحلیلی‌ست، و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری زنان ساکن در محله شهید باهنر مشهد انتخاب شده‌اند. نمونه‌گیری به صورت غیراحتمالی و با انتخاب100 زن که از خدمات دفاتر استفاده ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد نقش دفاتر توسعه محلی بر توانمندسازی اجتماعی زنان به‌منظور توسعه‌ی فرهنگ نظارت و ارزیابی صورت پذیرفته است. تحقیق توصیفی تحلیلی‌ست، و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری زنان ساکن در محله شهید باهنر مشهد انتخاب شده‌اند. نمونه‌گیری به صورت غیراحتمالی و با انتخاب100 زن که از خدمات دفاتر استفاده نموده و 100 زن که از خدمات دفاتر توسعه محلی استفاده نکرده‌اند مورد پرسش قرار گرفته‌اند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی صوری و ملاک و پایایی ابزار به روش آلفای کرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد؛ از 7 مولفه بررسی شده توانمندسازی اجتماعی زنان در استفاده از دفاتر تسهیلگری بیشترین تاثیر مربوط به بعد ارزشمندی‌اجتماعی بوده و پس از آن به ترتیب مشارکت، تعامل و مسئولیت اجتماعی تاثیر داشته‌اند. مولفه‌های انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی تاثیر بسیار ضعیفی را نشان داده است و در بعد رضایتمندی اجتماعی تاثیری دیده نشده است. به‌طور کلی با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان گفت: در بحث توانمندسازی اجتماعی زنان محلات حاشیه‌نشین توسط دفاتر تسهیلگری آن‌گونه که در دستور کار برنامه چهارم توسعه مربوط به ایجاد دفاتر توسعه محلی قرار گرفته است چندان موفق نبوده‌اند.
مقاله پژوهشی
اقتصاد بین الملل
مهدی شیرافکن لمسو؛ یاسر سیستانی بدوئی؛ ذبیده بلوچی
چکیده
تراز پرداخت ها یکی از مهمترین شاخص های عملکرد در هر اقتصادی می باشد که نقش های متعددی را در جهت رشد اقتصادی ایفا می نماید. هدف پژوهش حاضر مطالعه ی اثر شوک های تراز پرداخت در رشد اقتصادی با شواهدی از کشورهای خاورمیانه میباشد. برای این منظور، از مدل GVAR برای کشورهای خاورمیانه، طی دوره 1980-2021 استفاده می‌شود. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که براساس ...
بیشتر
تراز پرداخت ها یکی از مهمترین شاخص های عملکرد در هر اقتصادی می باشد که نقش های متعددی را در جهت رشد اقتصادی ایفا می نماید. هدف پژوهش حاضر مطالعه ی اثر شوک های تراز پرداخت در رشد اقتصادی با شواهدی از کشورهای خاورمیانه میباشد. برای این منظور، از مدل GVAR برای کشورهای خاورمیانه، طی دوره 1980-2021 استفاده می‌شود. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که براساس نمودارهای واکنش رشداقتصادی کشورها نسبت به تغییرات نرخ ارز، نمودارهای واکنش رشداقتصادی کشورها نسبت به تغییرات تراز پرداخت، نمودارهای واکنش تراز پرداخت کشورها نسبت به تغییرات نرخ ارز و نمودارهای واکنش تراز پرداخت کشورها نسبت به تغییرات تراز پرداخت، رشد اقتصادی و تراز پرداخت تمامی کشورها نسبت به شوک های نرخ ارز و تراز پرداخت، واکنش های افزایشی، کاهشی داشته و یا دچار نوسان بوده اند؛ بجز نتایج کشور سوریه که نسبت به تغییرات نرخ ارز و تراز پرداخت واکنش قابل توجهی در این کشور مشاهده نشد. با توجه به نتایج به دست آمده مشاهده می شود که رشد اقتصادی اکثر کشورها پایدار نبوده و دچار نوسانات طی دوره های مختلف شده اند، از این رو پیشنهاد می شود سیاست- های حمایت از تجارت هم از لحاظ واردات و هم از نظر صادرات اتخاذ گردد؛ چراکه این سیاست ها نه تنها موجب بهبود تراز تجاری و افزایش سطح آزادسازی تجاری کشور خواهد شد بلکه بی ثباتی رشد اقتصادی و تولید را نیز کاهش خواهد داد.
)
